Düzenleyen
Bursa Valiliği Çocuk Hizmetleri İl Koordinasyon Sekreterya Birimi
Çocuk Hakları Kültür Sanat Derneği
cocukhaklarifilmfestivali.org
Film Jürisi
Prof. Dr. E. Nezih Orhon (Jüri Başkanı)
Doç. Dr. Davut Alper Altunay
Didem Yılmaz Hart
Suat Şenocak
Yasemin Temizarabacı
Murat Boray Kalafat
Okan Temizarabacı
Özge Gökçek
Ön Jüri
Can Remzi Ergen
Gözde Çuhadar
Melek Üyük
Yeşim Çakır
22 - 29 Mayıs 2015 tarihinde gerçekleştirilecek olan “4. Uluslararası Çocuk Hakları Film
Festivali” programı kapsamında yer alacak filmler seçildi.
Festival Programı
Çocuk Yönetmenlerden Kısa Film Seçkisi
Bataklık / Swamp
2015 Türkiye / Turkey 02’44
Yönetmen / Filmmaker - Oğuzhan Çakmak, Bedirhan Atlıhan
Oyuncular / Cast - Bedirhan Atlıhan
Bağımlı olan bir çocuğun kendini anlatması. Bağımlılık yüzünden başına gelenler
ve pişmanlık duygusu...
Self-description of an addicted child. Narration of incidents resulting from his
addiction and his pity.
Çırpınış / Flutter
2015 Türkiye / Turkey 02’00
Yönetmen / Filmmaker - Oğuzhan Çakmak, Bedirhan Atlıhan
Oyuncular / Cast - Bedirhan Atlıhan
Suyu boşa harcayan bir kişinin akvaryumda yaşayan bir balık ile kaderlerinin
aynı olması.
Sharing the same destiny - A man wasting water and a fish in a fish tank.
Darağacı / Gallows
2013 Türkiye / Turkey 02’45
Yönetmen / Filmmaker - Oğuzhan Çakmak, Bedirhan Atlıhan
Oyuncular / Cast - Berat Tüylüoğlu, Engin Levi, Çağla Çelik, Mert Karataş
Ağaçlar biziz, bizim yaşamımız ölüyor bizim hayatlarımız gidiyor.
We are the trees - Our lives are expiring.
Düz Mantık / Straight Logic
2013 Türkiye / Turkey 03’59
Yönetmen / Filmmaker - Emre Teke
Oyuncular / Cast - Ceren Sırma, Serdar Önal, Aysel Satılmış, Talat Paşa
Ortaokulu 7/c sınıfı, Sinema Kulubü
Ceren her zamanki gibi matematik dersini dikkatle dinlemektedir. Öğretmeniyeni
konu için tesadüfen örnekler vermekte ve Ceren konuyuanladığını düşünmektedir.
Ceren listens the Maths lesson carefully as usual.Her teacher gives
differentexamples and Ceren thinks that she understands the subject.
Gelincik / Wedding of Flowers
2015 Türkiye / Turkey 04’28
Yönetmen / Filmmaker - Egemen Büyükkaya, Zeynep Erol
Oyuncular / Cast - Zeynep Erol, Barış Barış Kahraman, Ada Atıcı, Nehir Lal Ünal,
Dilara Öztürk, Ömer Saraç, Ahmet Yiğit Aydoğdu
Çocuk yaşta yapılan evliliklere dikkat çekmek için yapılan bir kısa film.
A short film made to draw attention to marriages performed in the child .
İşin Aslı / The Lowdown
2015 Türkiye / Turkey 12’45
Yönetmen / Filmmaker - Esin Ece Aydın, Bora Fenari Köstem
Oyuncular / Cast - Azra Aktürk, Doğa Yılmaz, Oya Özceçelik, İlker Öztaşkın,
Muzaffer Korkut, Abdülaziz İskender, Alize Kahraman, Müge Maltar Bahçeci, Ahmet
Yılmaz, Serpil Yılmaz
Dilek her çocuk gibi bisiklet kullanmak istemektedir. Ama anne babası mahallede
bisiklet yolu olmaması nedeniyle izin vermez. Bunun üzerine Dilek belediye
başkanına dilekçe yazarak hayaline ulaşmaya çalışır.
Dilek wants tor ride a bike. However there is no cycling track in the
neighbourhood, so her parents doesn’t let her do it. Dileks decides to write a
letter to the mayor of municipality
Miras / Heritage
2014 Türkiye / Turkey 7’36
Yönetmen / Filmmaker - Yasin Ökten
Oyuncular / Cast - Furkan Aydoğdu, Mehmet Şahin, Mehmet Yanar, Umut Bulmuş,
Burcu Kocaman
Sinan otlakçılık yaptığı sırada bulduğu tarihi eseri arkeoloğa götürür. Arkeolog
ve Sinan Esengül arasındaki diyalog anlatılıyor.
Shepard Sinan takes an historical object that he finds to an archaeologist, The
films is about their conversation.
Modem / Modem
2014 Türkiye / Turkey 7’01
Yönetmen / Filmmaker - Onurhan Sarı
Oyuncular / Cast - Arin Sibel Arslan, Murat Yavuz Kılıç
Murat aile içi şiddetin olduğu bir evde -annesi babasını öldürdüğü için-
ablasıyla yaşayan bir lise öğrencisidir. Asosyal olan Murat yalnızlığını
gidermek için sabahlara kadar internette zaman geçirmektedir. Fakat Murat burada
da yani internette de şiddet görmektedir
Murat is living with his sister in a house in which her mother has killed his
father because of the domestic violence. Asocial Murat is spending too much time
in internet where he faces the violence.
Sağlam Hayaller / Strong Dreams
2013 Türkiye / Turkey 3’20
Yönetmen / Filmmaker - Duru Saçıntı
Oyuncular / Cast - Duru Saçıntı, Çiğdem Saçıntı
Ders çalışırken hayallere dalan bir kız çocuğu…
She is a young girl who daydreams while studying
Rest / Showdown
2015 Türkiye / Turkey 6’59
Yönetmen / Filmmaker - Kemal Barlas
Oyuncular / Cast - Doğa Fırat, Yağmur Kılavuz, Ata Bağlam, Nehir Onay
Doğaüstü güçleri olan dört lise öğrencisi normal öğrencilerin arasında öğrenim
görmektedirler. Doğaüstü Güçler Kurumu’nun yasaklamasına rağmen bu güçlerini
kullanırlar ve ceza alırlar. Ama verilen cezayı kabul etmek istemezler…
Four students having supernatural powers are taking classes with ordinary
students. However they are banned to exhibit their supernatural powers and
punished by the the Commitee of Supernatural Powers. But they do not want to
accept the decision
Siz / You
2015 Türkiye / Turkey 2’33
Yönetmen / Filmmaker - Duru Saçıntı
Oyuncular / Cast - Duru Saçıntı
Seksek oynamak için yer bulamayan bir çocuğun çözüm arayışları….
The search for solutions of a child who can not find a place to play hopscotch
Seksek / Hopscotch
2015 Türkiye / Turkey 2’08
Yönetmen / Filmmaker - Eren Zer
Oyuncular / Cast - Abdullah Baltürk
Üstü başı kir içinde olan bir çocuk, güneşli ama serin bir havada, kirli bir
sokakta yürümektedir. Ancak nereye ve ne için yürüdüğünü bilmeden yüzü asık bir
şekilde ilerler. Okula mı gitmektedir yoksa okula gitmek yerine hakkı olmadığı
halde çalışmaya mı gitmektedir?
A child who has got dirty attire walks at a dirty street in a sunny but cool
weather.But goes ahead with a sulky face without knowing where and where she
walks.Does he go to school or does he go to work even if it isn’t her right to
go to work instead of school?
Umut yok / Hope is absent
2014 Türkiye / Turkey 6’05
Yönetmen / Filmmaker - Eren Karataş
Oyuncular / Cast - Kutay Madenci, Bengisu Güneş, Kemal abi, Emin abi
Geridönüşüm ve yoksulluğun eğitimi engellediğinin anlatıldığı bir hikaye.
She is a young girl who daydreams while studying
Sürgün / Burgeon
2015 Türkiye / Turkey 9’57
Yönetmen / Filmmaker - Onurhan Sarı, Kaan Kodaz
Oyuncular / Cast - Arin Sibel Arslan, Murat Yavuz Kılıç, Kaan Kodaz, Berna Ertin
Kızını kaybetmiş bir rehber öğretmen öğrencilerine yardımcı olamamaktadır.
Öğrencisi olan Murat’ın başına gelecek olan bir şey öğretmeni kendine getirecek
ve hayata döndürecektir.
The teacher who lost her daughter could not help her students. The incident that
her student Murat faced brings her round.
Uygar Köleler / Civlized Slaves
2015 Türkiye / Turkey 8’10
Yönetmen / Filmmaker - Hayri Cem Gör
Oyuncular / Cast - Deniz Kara, Nihan Kuşaklı, Hazal Gülen Aslan, Didem Çamlıbel
Çevresindeki herkesin sürekli teknolojiyle ilgilenmelerinden dolayı
kimseyle konuşamayan bir genç bu süre içinde gittikçe yalnızlaşır.
Bir ara konuşabileceği birini bulur. Ama sevinci kısa sürer…
A teenager gets isolated in a world in which everybody talks about the
technology.
At last he finds somebody to talk to but this was a short-time happiness.
Özel Gösterim
Yerdeki Yıldızlar (Her Çocuk Özeldir)
Lile Stars on Earth (Taare Zameen Par)
2007 Hindistan / India 165 dk.
Yönetmen / Filmmaker - Amir Khaan , Amole Gupte
Oyuncular / Cast - Aamir Khan, Abhishek Bachcan, Ayaan, Darsheel Safary, Megha
Bengali, Tanay Chheda, Tisca Chopra, Vipin Sharma
Ishaan isimli küçük Hintli çocuğun Disleksi yani öğrenme bozukluğu vardır. Bu
yüzden ailesi çevresi ve diğer öğretmenler onun tembel ve hayalci bir çocuk
olduğunu düşünürler. Derslerindeki başarısızlıklarından dolayı ailesi Ishaan’ı
sonunda yatılı okula vermeye karar verir. Ishaan gittiği bu okulda hayatının
tamamıyla değişeceğini bilememektedir, nihayetinde resim öğretmeni Ram Shankar
ile tanışır. Filmde resim öğretmenini Aamir Khan canlandırmaktadır. Resim
öğretmeni Ishaan’ın ne kadar çalışkan ve özel bir çocuk olduğunu keşfedecektir.
A little Indian boy named Ishaan has dyslexia which is a learning disorder. This
is why, his family, his teachers and people surrounding him think that he is a
lazy boy and a dreamer. Ishaan being unsuccessful in his classes is registered
to a boarding school by his parents. Ishaan who is completely unaware that his
life will change in this new school meets the painting teacher, Ram Shankar.
Having been played by Aamir Khan, the painting teacher will discover how
hardworking and special Ishaan is.
Yetişkin Yönetmenlerden Kısa Film Seçkisi
Arkadaş / Friend
2015 Türkiye / Turkey 9 56
Yönetmen / Filmmaker - Funda Tuncel
Oyuncu / Cast - Fatih Kobak, Kerim Aydın, Burcu Tok, Zuhal Bozkurt, Olcay
Dursun, Funda Tuncel, Abdullah Geçici, Burhan Uluçay, Ömer Faruk Temoçin, Halit
Emre Ahvaz, Sevda Hacer Yavuz, Berivan Süvari, Fatma Dilber, Neslihan Bektaş,
Miray Doğan,Elif Gündeş, Meliha Paracıoğlu, Gökhan Serçe, Çiğdem Demirkazan,
Aytekin Arslantaş
Hafif zihinsel engelli öğrencilerin okuduğu bir okulda eğitimini sürdüren
Erhan’ın en büyük hayali bisiklet sahibi olmaktır. Ancak hem ailesinin maddi
imkansızlıkları, hem de fiziksel sorunlarından ötürü bu hayalini
gerçekleştirmesi mümkün görünmemektedir. Çünkü evde, okula gidemeyen yürüme
engelli ablası vardır. Anne ve babası öncelikli olarak ablaya tekerlekli
sandalye almak için para biriktirmektedir. Son anda sürpriz birinden uzanan
yardım eli herkesi duygulandırır.
The biggest dream of Erhan who is studying at the school of the slight mentally-handicapped
students is to posses a bike. However, it doesn’t seem to be possible to realize
this dream due to pennilessness of his family and his physical problems as well.
Because there is a walking handicapped sister of him in the family who can’t go
to school. The parents first of all save money to buy a wheel-chair for her.A
surprisely given hand to him affects everybody...ry is beyond the reality but
makes us to question which is real. You can’t predict what’s going to happen
next.
Çırak / Apprentice
2015 Türkiye / Turkey 20’53
Yönetmen / Filmmaker - Ramazan Dinler, Emrah Yalçınkaya
Oyuncu / Cast - Begüm Beste Bengü, Nimet Korkmaz
Yazmacıda çalışan çocuğun gün boyunca neler yaptığı anlatılıyor…
It tells what the child, who Works at a scarf shop, does during the day…
Dört Yapraklı Yonca / Four Leaf Clover
2013 Türkiye / Turkey 13’45
Yönetmen / Filmmaker - Hakan Berber
Oyuncu / Cast - Sabahattin Yakut, Nihan Demirelli, Şirin Çetin, Satılmış Pürcü,
Benhur Berber, Vedat Çetin, Şakir Kapucubaş, Tanju Koçak, Silas Koçak
Dört Yapraklı Yonca,tecavüzcüsüyle evlendirilmek istenen küçük bir kızın, küçük
dünyasında kimliğini sorgulamasını, ve doğanın ona sahip çıkması fantastik ve
şiirsel dille anlatmaktadır.
Four leaf clover; is the fantastic and poetical story of a little girl , who
questions her life after she is forced to marry with her rapist. some help.
Ev / Home
2014 Türkiye / Turkey 8’52
Yönetmen / Filmmaker - Orhan Dede
Suriye’de 4 yıldır devam eden insanlık dramı çocuk- yaşlı, kadın/erkek demeden
devam ediyor/ettiriliyor. Bizim inancımıza göre bir insanı öldürmek tüm
insanlığı öldürmektir. Biz böyle inandık/inanıyoruz. Suriye’de babasını
kaybetmiş binlerce yetim çocuk bulunuyor. Bu çocukların okula gitmesi, oyun
oynaması gerekirken ve en önemlisi çocukların sıcak bir yuvaya ihtiyacı varken,
bu çocuklar silahların gölgesinde, bombaların altında yaşamaya mahkum
ediliyor/ettiriliyor. Bütün dünya halkları küresel sistem tarafından, yaşanan bu
adaletsizliğe sessizce alıştırıldı. Ama birde bu olayların Suriye’de yaşamaya
çalışan bir çocuk üzerinde bıraktığı etkileri düşünelim bir an…
The current crisis in Syria has been continuing and is still being continued for
the last 4 years regardless of men, woman and children. According to our creed,
killing one innocent person is like killing the whole of humanity. As you’d be
aware of, there are thousands of children in Syria who have lost their fathers
and have been orphaned. While these children should be playing games and should
be apart of a warm family they are left forced to live underneath bombs and
firarms. The nations of the world as a whole have been sublimanaly adapted to
the situation, but let us think of this for a moment from the eyes of a Syrian
child. The theme of our film will be all of what we have just mentioned above..
Gökkuşağı / Rainbow
2015 Türkiye / Turkey 11’50 Belgesel
Yönetmen / Filmmaker - Yahya Ercan
Oyuncular / Cast - Halil, Mahmud, Kusay, Abdullah, Eyhem, Bilal, Ömer, Yemanal
Gökkuşağı Belgeseli, Eskişehir Gökkuşağı Cafe’de istihdam edilen ve topluma
kazandırılmaya çalışılan down sendromlu ve zihinsel engelli kardeşlerimizin
hikayesini anlatmaktadır. Düşler bile…
Rainbow documentary is about thestory of the down syndrome people who are
working at Rainbow Café to be reintegratedin to the society in Eskişehir.
Hafsa / Hafsa
2014 Türkiye / Turkey 7’35
Yönetmen / Filmmaker - Emre Karapınar
Arakan’dan kaçarak Bangladeş’e ailesiyle beraber sığınan küçük Hafsa’nın
hikayesi…
The story of Hafsa who had ran away from Rakhine and seeked asylum in Bangladesh…
İsimsiz Çocuklar / Zarokén Benav / Nameless Children
2014 Türkiye / Turkey 11’30
Yönetmen / Filmmaker - Süleyman Karaaslan
Oyuncu / Cast - Mert Irmak, Hüseyin Aygün, Nudem Bingül, Ahmet Al, Pehlevan
Aydın
Ağabey eskicilik yaparak ve hurda satarak engelli kardeşine bakmaktadır. İki
kardeş zorlu bir yaşam sürmektedir. Sürekli dört duvar arasında olan kardeşinin
tek hayali tekerlekli sandalyedir. Ağabey bir gün, yoldan geçen bir genç kızı ve
onun tekerlekli sandalyedeki yaşlı ve hasta babasını görür. Kardeşinin
tekerlekli sandalye arzusunu gerçekleştirmek için sandalyeyi çalar. Ancak bu
olay ağabeyin hiç de istediği gibi yaşanmaz. Yaşlı adamın hayatına mal olur…
The older brother makes a living by collecting and selling scrap metals . He
looks after his younger brother, who is disabled. They lead a hard life. His
house bound brother’s only dream is to have a wheelchair. One day, the older
brother bumps into a young girl with her old, frail Father in the wheelchair. He
steals the wheelchair to make his younger brother’s dream come true. However
everything goes into a wrong direction, causing the old man to die.
Kız Çocuğu / The Little Girl
2011 Türkiye / Turkey 04;30
Yönetmen / Filmmaker - Hakan Berber
Bu film, savaşta ölen bir kız çocuğunun ölmeden önceki son dakikalarını, Nazım
Hikmet’in Kız çocuğu şiiri ile zenginleştirilerek, soyut bir ortamda ve farklı
bir bakış açısıyla anlatmaktadır.
This Movie describes that last minutes of a little girl who died in war, by
enriching with Nazım Hikmet’s poem, named “Kız Çocuğu”, with the different point
of view in abstract situation.
Pikolo 2, Bir Yaş Daha Büyümek / Pikolo 2, One year older
2014 Türkiye / Turkey 29’13
Yönetmen / Filmmaker - Deniz Gürgen
Pikolo 2 - Bir Yaş Daha Büyümek belgesel filmi, Ordu’da fındık hasadı sırasında
çalışan çocuk işçilere ve çocuk işçiliğinin önüne geçmek için yapılan
çalışmalara tanıklık ediyor, mevsimlik tarımda çocuk işçiliği sorununun
nedenlerini ve olası çözüm yollarını tartışmaya açıyor.
Pikolo 2 - One year older is a documentary film witnessing to child labour in
hazelnut fields and the efforts to eliminate it in Ordu Province of Turkey,
Pikolo 2 represents the debate on causes of child labour in seasonal agriculture
work and potential solutions.
Serender / Serender
2014 Türkiye / Turkey 17 - 31
Yönetmen / Filmmaker - Seyid Çolak
Oyuncu / Cast - Deniz Ali Akbaş, Tuğba Çom, Ayhan Kanal
Yunus’un hayatında onu mutlu eden ve güvende olmasını hisettiren iki şey vardır;
annesi ve sürekli vakit geçirdiği serenderi.
In Yunus’s life, there are two things which makes Yunus happy and feel safe; his
mother and his Serender where he plays around constantly.
Siyah / The Black
2014 Türkiye / Turkey 3’25
Yönetmen / Filmmaker: Ali Aktemur
Oyuncu / Cast - Sevgi Dinçer, Akif Yılmaz, Emre Üste
Bireysel farklılıkları görmeyip herkesi aynılaştırmaya çalışan eğitim sisteminin
göremediği renkler…
Individual differences in colors that are invisible to the employee training
system to see everyone from a uniform perspective towards ...
Sobe / Hide and Seek
2015 Türkiye / Turkey 33’00
Yönetmen / Filmmaker - Burak Varlık
Oyuncular / Cast - Serkan Yasak, Umut Uluğ, Beyza Taran, Hasan Varol, Recep
Doğan, Hamza Tari, Muhammet Tari, Mehmet Uluğ, Hasan Tari, Furkan Yiğitalp,
Yasin Yiğitalp
Batman’da bir devlet memuru, kurmuş olduğu tiyatroda sokakta çalışan çocuk
işçiler ile birlikte bir oyun hazırlar. ‘’SOBE’’ isimli bu oyun çocukların,
yaşantısından izler taşır. Bu oyun sokakta görmezden geldiğimiz bu çocuklar
için, kendini şehir insanlarına gösterme fırsatıdır. Bu tiyatro oyununun,
onların hayatına olumlu katkıları olmaktadır.
A goverment officer in Batman, prepares a presentation for theatre which he
organizes with children workers who works at streets. This presentation called
“SOBE” carries traces from the lifes of this children. This presentation is a
chance for the children that we ignore in streets to show themself to city
people. This theatre presentation makes positive contributions to their lifes.
Soğuk / Cold
2014 Türkiye / Turkey 13’30
Yönetmen / Filmmaker - Seyid Çolak
Bir çocuk karnesini alır ve eve dönmek için okuldan ayrılır.
A child took school paper and return wanted to go back home...
Oyuncular / Cast - Ömer Atıcıoğlu, Nurhayat Yıldırım, Yüksel Akça
Oyuncular / Cast - Serkan Yasak, Umut Uluğ, Beyza Taran, Hasan Varol, Recep
Doğan, Hamza Tari, Muhammet Tari, Mehmet Uluğ, Hasan Tari, Furkan Yiğitalp,
Yasin Yiğitalp
Sosyal / Social
2014 Türkiye / Turkey 02’20
Yönetmen / Filmmaker - Şenol Çöm
Oyuncu / Cast - Mehmet Karademir
Yetişkin kontrolü olmadan bilgisayar üzerinden sosyalleşen çocuk konulu kısa
film.
This short film about, without adult control on computer socialization of
children
Zen / A Woman
2013 Türkiye / Turkey 12’15
Yönetmen / Filmmaker - Özer Kösemen
O y u n cu / Cast - Sakine Bayram, Dural Tekçe, Furkan Tımar, Kurban Bayram,
Alperen Tekçe, Hilal Tekçe, Seher Malgaz, Eylül Okut, Buse Koca
13 yaşında zorla evlendirilen, 16 yaşında kocası ölen, iki çocuğu ve kuması ile
ortada kalan, hayatla tek başına mücadele etmeyi seçen, kaderine boyun eğmeyen
Hatice Keskin’in gerçek yaşam öyküsü.
The real story of Hatice Keskin, who is forced to marry at the age of 13, lost
her husband at the age of 16, ended up with two children and a co-wife, but
didn’t accept her fate and fought life all alone.
35mm Ustalardan Seçkiler
Bal / Honey
2010 Türkiye / Turkey 103 dk. / Dram
Yönetmen / Filmmaker - Semih Kaplanoğlu
Babam ve Oğlum / My Father and My Son
2005 Türkiye / Turkey 108dk./Dram
Yönetmen / Filmmaker - Çağan Irmak
İki dil bir bavul / On the Way to School
2008 Türkiye / Turkey 81dk.
Yönetmen / Filmmaker - Orhan Eskiköy, Özgür Doğan
Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak / Making Ships from Melons
2004 Türkiye / Turkey 97dk. / Comedy / Drama
Yönetmen / Filmmaker - Ahmet Uluçay
120 / 120
2008 Türkiye / Turkey 120dk / Dram, Savaş
Yönetmen / Filmmaker - Özhan Eren, Murat Saraçoğlu
4. Uluslararası Çocuk Hakları Film Festivali Başlıyor!
Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin dördüncü maddesine kamuoyunun dikkatinin çekilmesi
ve çocuk hakları fikrinin yaygınlaştırılmasını hedefleyen “4. Uluslararası Çocuk
Hakları Film Festivali”, 22-27 Mayıs tarihinde Bursa’da gerçekleştirilecek.
Çocukların isteği doğrultusunda Bursa Valiliği Çocuk Hizmetleri İl Koordinasyon
Sekreterya Birimi öncülüğünde, Çocuk Hakları Kültür Sanat Derneği tarafından
koordine edilen festival Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bursa Büyükşehir
Belediyesi, Mudanya Belediyesi, Nilüfer Belediyesi, Osmangazi Belediyesi,
Yıldırım Belediyesi ve Anadolu Üniversitesi tarafından destekleniyor.
Genel Amaçlar:
Çocuk haklarının daha çok sayıda yetişkin ve çocuk tarafından bilinmesini,
yaygınlaşmasını ve hayata geçmesini sağlamak.
Çocuk hakları alanında duyarlı ve bilinçli çocuk hakları savunucuları
yetiştirmek.
Türkiye’deki ve Dünya’daki çocuklarının sorunları ile ilgili olarak,
uluslararası düzeyde toplum bilinci oluşturmak.
Ülkelerin kültürel, toplumsal ve ekonomik çeşitliliğine rağmen ortak bakış
açısıyla, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin evrensel yönünün ortaya çıkartılması.
Tarihçe
UNICEF Türkiye Milli Komite Başkanı Prof. Dr. Talat Halman’ın desteğiyle, 2005-
2012 yılları arasında UNICEF gönüllüsü olarak çalışan çocuklar, çocuk haklarının
görsel olarak daha dikkat çekici olduğunun farkına varır.
Bu amaçla çekmiş oldukları “Komite 16” adlı kısa filmde, Bursa Çocuk Hakları
Çocuk Komitesi’nin kuruluş ve çalışma prensiplerini çocuk gözüyle anlatırlar.
2010 yılında çekilen film, 800 çocuğun katıldığı Dünya Çocuk Günü’nde, Bursa
Valiliği öncülüğünde, Büyükşehir Belediyesi, Nilüfer Belediyesi, Osmangazi
Belediyesi ve Yıldırım Belediyesi’nin desteğiyle gösterime girer.
Çocuk Hakları ile ilgili olarak farkındalık yaratmayı amaçlayan çocuklara bir
destekte, Bahçeşehir Üniversitesi Sinema Televizyon Bölümü’nden gelir. Yard. Doç
Dr. Erkan Büker’in düzenlediği film atölyesine katılan çocuklar, aldıkları
eğitim sonrası sinemaya ilgi duyan diğer arkadaşlarıyla birlikte çocuk hakları
konulu kısa filmler çekmeye başlar.
Çocuk Hakları filmlerinin çocuklar için eğitici, öğretici ve ilgi çekici
olduğunu görünce, daha çok çocuğa ulaşmak için “Çocuk Hakları Film Festivali”
düzenlemeye karar verirler. Bu amaçla, New York Şehir Üniversitesi Çocuk
Ortamları Direktörü Prof. Roger Hart’tan “Çocuk Katılımı” konusunda eğitim
alırlar.
2011 yılında, 58 çocuk, Bursa Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, İlçe belediyeleri
ve çeşitli kurumların ve yetişkinlerin gönüllü işbirliği ile, 1.Uluslararası
Bursa Çocuk Hakları Film Festivali’ni düzenleyerek, 4000 den fazla çocuğun film
yoluyla haklarını öğrenmesine katkıda bulunur.
Festivalin her aşamasında aktif rol alan gönüllü çocuklar ve yetişkinler,
Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nezih Orhon’un
önerisiyle “Çocuk Hakları Kültür Sanat Derneği”ni kurar.
2013 yılında, Bursa Valiliği, Anadolu Üniversitesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi,
Nilüfer Belediyesi, Osmangazi Belediyesi, Yıldırım Belediyesi ve Çocuk Hakları
Kültür Sanat Derneği ortaklığında, “ 2. Uluslararası Çocuk Hakları Film
Festivali” düzenlenir.
Festival kapsamında 6875 çocuk, çocuk hakları ile ilgili filmleri izleme fırsatı
bulur. Festival süresince çocukların katıldığı sinema, resim ve fotoğraf atölye
çalışmaları yapılır.
Gelen talepler üzerine Malatya, Erzincan ve Eskişehir’de 940 çocuğun yaş
gruplarına yönelik Çocuk Hakları ile ilgili 24 adet film izlemesi sağlanır. 2177
çocuğa “Çocuk Hakları” bilincine yönelik anket çalışması yürütülür.
2014 yılında düzenlenecek olan festivalde, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 3.
Maddesinde yer alan “ Çocuğun Yüksek Yararı”na kamuoyunun dikkatinin çekilmesi,
sözleşmenin temel yapı taşlarından biri olan “Çocuk Katılımı”nın sağlanması ve
çocuk hakları fikrinin yaygınlaşarak içselleştirilmesi hedeflenmektedir.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLEŞME
(ÇOCUK DOSTU VERSİYON)
Madde 1, Çocuğun tanımı:
Sözleşmeye göre on sekiz yaşına kadar çocuksun.
Madde 2, Ayrımcılık:
Irk, renk, cinsiyet, din, görüş, köken veya ekonomik durum, engellilik veya anne
babanız veya bakımından sorumlu olan diğer kişilerin herhangi bir başka özelliği
nedeniyle ayrımcılığa uğratılamazsın.
Madde 3, Çocuğun öncelikli yararı:
Çocukları etkileyen bütün eylemler ve kararlarda çocuk için en iyi olan temel
alınmalıdır.
Madde 4, Sözleşmedeki hakların kullanılması: Hükümetlerin bu hakların sen ve
bütün çocuklar tarafından kullanılabilmesini temin etmeleri gerekir.
Madde 5, Anne baba rehberliği ve çocuğun gelişim halindeki yetenekleri: Aileniz
size rehberlik etmek gibi temel bir sorumluluğa sahip olup, geliştiğin ölçüde ve
yeteneklerin ve yaptıklarının sonuçları ile ilgili anlayışın arttığı ölçüde
haklarını doğrudan kendin kullanırsın ve hayata geçirirsin. Hükümetler bu hakka
saygı göstermelidir.
17 Madde 6, Yaşam ve gelişim hakkı: Yaşamaya ve gelişmeye hakkın vardır.
Hükümetlerin yaşamını sürdürmeni ve sağlıklı gelişmeni temin etme görevi vardır.
Madde 7, Doğum kaydı, ad, vatandaşlık ve anne baba bakımı:
Doğumunun yasal biçimde kaydedilmesi, bir ad ve vatandaşlığa sahip olmak, anne
babanı tanımak ve onlar tarafından bakılmak hakkındır.
Madde 8, Kimliğin korunması: Hükümetler bir ad, vatandaşlık ve aile bağlarına
sahip olma hakkına saygı göstermelidirler.
Madde 9, Anne babadan ayrılma: Kendi isteğin dışında (örneğin ana-babandan
birinin size kötü davranması veya ihmal etmesi durumu dışında) anne babandan
kimse sizi ayıramaz. Anne baban ayrıysa, bu durum sizi incitmediği ölçüde her
ikisiyle temas etme hakkın vardır.
Madde 10, Ailenin yeniden bir araya gelmesi: Anne baban farklı ülkelerde
yaşıyorlarsa, her ikisiyle teması sürdürebilmek veya yeniden aile olarak bir
araya
gelebilmek için ülkeler arasında seyahat etmene izin verilir.
Madde 11, Başka bir ülkeye yasadışı yoldan gönderilmeme: Hükümetler
ülkeden yasadışı olarak çıkartılmaman için önlem almalıdırlar.
Madde 12, Çocuğun görüşüne saygı gösterilmesi: Yetişkinler seni etkileyecek
kararlar alırken özgür biçimde düşündüğünü söyleme ve görüşlerinin alınacak
kararda hesaba katılması hakkındır.
Madde 13, İfade ve bilgi özgürlüğü: Söz konusu bilgi size ve başkalarına zarar
vermediği sürece, her biçimde bilgiye ulaşmaya çalışmak, bilgi edinmek ve
bilgilerinizi paylaşmak hakkın vardır (örneğin yazı, sanat, televizyon, radyo ve
internet yoluyla).
Madde 14, Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü: Başkalarının haklarını
kullanmalarına engel olmadığı sürece, istediğini düşünme ve istediğine inanma,
dininin gereği ibadet etme hakkın vardır. Anne baban sana bu konularda rehberlik
yapmalıdır.
Madde 15, Barışçıl örgütlenme ve toplanma özgürlüğü: Diğer çocukların haklarını
engellemediği sürece, başka çocuklarla gruplar ve dernekler kurmak veya var
olanlara katılmak hakkındır.
Madde 16, Özel yaşamın gizliliği, onur ve saygınlık: Özel yaşamın gizli
tutulması hakkındır. Kimse geçerli bir neden olmaksızın saygınlığına zarar
veremez, senin veya ailenin evine giremez, mektuplarını ve e-postalarını açamaz.
Madde 17, Bilgi ve medyaya erişim: Kitap, gazete, dergi, televizyon, radyo ve
internet dahil, çeşitli kaynaklardan güvenilir bilgi edinme hakkın vardır.
Bilgi, yararlı ve anlaşılır olmalıdır.
Madde 18, Anne babanın ortak sorumluluğu: Anne ve babanın her ikisi de seni
yetiştirmekte ortak sorumluluk sahibi olup, her zaman senin için en iyi olanı
dikkate almalıdır. Hükümetler, özellikle anne ve baba çalışıyorsa sana karşı
sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için gerekli hizmetleri sunmalıdır.
Madde 19, Her tür şiddet, istismar ve ihmale karşı korunma: Hükümetler, senin
gerektiği gibi bakılmanı ve anne babandan ya da başka bakıcılardan
kaynaklanabilecek şiddet, istismar ve ihmale karşı korunmanı temin etmelidirler.
Madde 20, Alternatif bakım: Anne baba ve aile sana gereken bakımı
sağlayamıyorsa, Hükümetler dinine, gelenek ve diline, insanlık onuruna ve insan
haklarına saygı gösterecek kişilerin ve kurumların senin bakımını üstlenmesini
sağlamakla yükümlüdür.
Madde 21, Evlat edinilme: Kendi ülkende ya da bir başka ülkede evlat edinilmiş
olmana bakılmaksızın, evlat edinirken yetişkinlerin düşünmesi gereken şey senin
için
en iyi olandır.
Madde 22, Sığınmacı çocuklar: Ülken güvenli olmadığı için bir başka ülkeye
geldiysen,
korunma ve desteklenme hakkın vardır. O ülkede doğan çocuklarla hakların
aynıdır.
Madde 23, Engelli çocuklar: Herhangi bir engellilik durumun söz konusu ise, özel
bakım, destek ve eğitim alarak eksiksiz ve bağımsız bir yaşam sürmeye ve
yeteneğin
ölçüsünde topluma katılım göstermeye hakkın vardır.
Madde 24, Sağlık bakımı ve hizmetleri: Kaliteli bir sağlık bakımı hakkın vardır
(örneğin ilaç, hastane, sağlık görevlileri). Ayrıca sağlığını korumak için temiz
su, besleyici
gıda, temiz çevre ve sağlık eğitimi de hakkındır. Eğer ülkende hakkının hayata
geçmesi için yeterli kaynak yoksa, uluslararası dayanışma ruhuyla ülkeler
birbirlerine
yardım ederler.
Madde 25, Kurumların periyodik olarak denetlenmesi: Anne babandan uzakta
senin bakımından sorumlu kurumlarda bakılıyorsan, iyi bakım ve muamelenin sürüp
sürmediği düzenli olarak denetlenmelidir.
Madde 26, Sosyal güvenlikten yararlanma: İçinde yaşadığın toplum, senin
gelişmen ve iyi koşullarda yaşaman (örneğin eğitim, kültür, beslenme, sağlık,
sosyal
refah) amacıyla sosyal güvenlikten yararlanma olanağı sunmalıdır. Hükümet
yeterli
mali imkânı olmayan ailelerin çocukları için maddi ve manevi yardım hizmeti
sunmalıdır.
Madde 27, Yeterli yaşam standardı: Fiziksel, ruhsal, ahlaki ve toplumsal açıdan
gelişmen için iyi koşullarda yaşaman gerekir. Hükümet bu yönde ailelere yardımcı
olmalıdır.
Madde 28, Eğitim hakkı: Eğitim hakkın vardır. Okulda disiplin insanlık onuruna
saygıyla bağdaşmalıdır. İlköğretim zorunlu ve ücretsiz olmalıdır. Eğer ülkende
hakkının hayata geçmesi için yeterli kaynak yoksa, uluslararası dayanışma
ruhuyla ülkeler birbirlerine yardım ederler.
Madde 29, Eğitimin amaçları: Eğitim, kişiliğini, yeteneklerini, zihinsel ve
fiziksel becerilerini en üst noktaya kadar geliştirecek şekilde düzenlenmelidir.
Eğitim seni yaşama hazırlamalı; anne babana, kendine, diğer uluslara ve
kültürlere saygı göstermeye teşvik etmelidir. İnsan haklarını öğrenmek
hakkındır.
Madde 30, Azınlık ve yerli haktan çocuklar: Ülkende çoğunluk tarafından kabul
edilip edilmediğine bakılmaksızın ailenin geleneklerini, dinini ve dilini
öğrenmeye hakkın vardır.
Madde 31, Serbest zaman, oyun ve kültür: Rahatlama, dinlenme, oynama ve çeşitli
kültürel amaçlı etkinliklere katılma hakkın vardır.
Madde 32, Çocuk emeği sömürüsü: Hükümet seni, sağlık veya gelişimin için zararlı
nitelikteki, eğitimini engelleyen veya başka insanların seni sömürmelerine neden
olan işlerden korumalıdır.
Madde 33, Çocuklar ve uyuşturucu kullanımı: Hükümet seni tehlikeli
uyuşturucu maddelerin üretim ve dağıtım yollarına karşı korumalıdır.
Madde 34, Cinsel istismara karşı korunma: Hükümet seni cinsel istismardan
korumalıdır.
Madde 35, İnsan kaçakçılığı, satışı ve kaçırılmasına karşı korunma:
Hükümet kaçırılmana, satılmana, istismar edilmek üzere başka ülkelere
götürülmene karşı kesin önlem almalıdır.
Madde 36, Diğer istismar biçimlerine karşı korunma: Gelişimine ve refahına
zarar verebilecek etkinliklere karşı korunmalısın.
Madde 37, İşkence, aşağılayıcı muamele ve özgürlükten yoksun bırakmaya
karşı korunma:Yasaları çiğnemen durumunda sana zalimce
davranılamaz. Yetişkinlerle birlikte hapse konamazsın ve ailenle temasını
koruyabilirsin.
Madde 38, Silahlı çatışmadan etkilenen çocukların korunması:
On sekiz yaş altındaysan, hükümetler, orduya katılmana ve savaşta doğrudan
yer almana izin vermemelidir. Savaş bölgelerindeki çocuklara özel koruma
sağlanmalıdır.
Madde 39, Kötü muamele ve sömürü mağduru çocukların rehabilitasyonu:
İhmal edilmiş, işkence görmüş veya istismara uğramışsan, istismar veya savaş
kurbanıysan veya hapse atılmışsan, fiziksel ve zihinsel sağlığına yeniden
kavuşarak topluma geri dönmek için özel yardım almak hakkındır. Devletler bunun
için gerekli hizmeti sağlamakla yükümlüdür.
Madde 40, Çocuk adaleti sistemi:Yasaları ihlal etmekle suçlanıyorsan, onuruna
yaraşır bir muamele görmelisin. Hukuki yardım alabilmelisin. Hapis cezası en son
başvurulacak önlemdir.
Madde 41, Daha ileri düzeydeki insan hakları standartlarına saygı gösterilmesi:
Ülkende çocuklarla ilgili yürürlükteki yasalar sözleşmeden daha ileriyse, o
yasalar uygulanır.
Madde 42, Sözleşmenin yaygın tanıtımı: Hükümet, bütün anne babaların, kurumların
ve çocukların sözleşmeyi bilmesini sağlamalıdır.
Maddeler 43-54, Hükümetlerin görevleri: Bu maddeler yetişkinlerle hükümetlerin,
çocukların bütün haklarından yararlanmalarını sağlamak üzere nasıl birlikte
çalışmaları gerektiğini açıklamaktadır. Sözleşme çocukların haklarının
korunması, hayata geçirilmesi ve haklarına saygı duyulup duyulmadığını izlemek
için uluslararası uzmanlardan oluşmuş bir komite kurmuştur: Çocuk Hakları
Komitesi. Hükümetler her beş yılda bir Komiteye ülkenizde çocuk haklarının nasıl
uygulandığı ile ilgili bir rapor sunmak ile yükümlüdür. Komite siz çocukların
hazırladığı raporları da görmekten mutluluk duymaktadır...
Not
ÇHS, BM Genel Kurulu tarafından 1989’da kabul edildi ve 1990’da uluslararası bir
yasa gücüyle yürürlüğe girdi. ÇHS, çocuk haklarını ve bu hakların hükümetlerce
nasıl geliştirilip korunacağını tanımlayan 54 madde içermektedir. Dünyadaki
ülkelerin çoğu sözleşmeyi onaylamış ve içerdiği hakların tanınması için
taahhütte bulunmuştur.
*Pusulacık, Çocuklar İçin İnsan Hakları Eğitimi Klavuzu, Nancy Flowers, İstanbul
Bilgi Üniversitesi Yayınları 293, İnsan Hakları Hukuku Çalışmaları 10, İstanbul
Mart 2010