1. Rastgele Uluslararası Balıkçı ve Deniz Belgeselleri Festivali
29 Ağustos - 2 Eylül 2001
İletişim: Bahriye KABADAYI, Bingöl ELMAS
Tel: +212 231 39 31-32 33 / Faks: +212 232 61 47
e-mail: info @ bsb-adf.org
web: http://www.bsb-adf.org
Adres: Prof. Orhan Ersek Sokak. 66/2 80200 Teşvikiye - İSTANBUL
1. Rastgele Balıkçı ve Deniz Belgeselleri Festivali
Festival dopdolu bir programla devam ediyor. Foça’da, düzenlenen 1. Rastgele
Balıkçı ve Deniz Belgeselleri Festivali, coşkuyla devam ediyor. Her gece saat
9.00'dan itibaren geç saatlere kadar Beşkapılar'ı festivalciler dolduruyor. Her
yarışmada belediye meydanı bir panayır alanına dönüşüyor. Sokaklarda herkes
festival tişörtleriyle dolaşıyor. Balıkçılar, belgeselcilerle dertleşiyor; bilim
adamlarıyla tartışıp balıkçığın sorunlarına çözümler arıyorlar. Festival dopdolu
bir programla devam ediyor.
Bugün saat 10.00'da atölye düzenleyen balıkçılar hemen ardından olta bağlama ve
ağ onarma yarışmaları için hazırlıklara koyuldular. Genç yaşlı demeden herkes
olta bağlama, ağ onarmak için heyecanla saat 16.30'u bekliyor.
Belgesel Sinemacılar Birliği (BSB), Foça Yerel Gündem 21 ve Sualtı Araştırmaları
Derneği’nin (SAD) birlikte düzenlediği festival, bugün saat 20.00'de
Beşkapılar'da “Akdeniz’de Kirlilik ve Greenpeace Kampanyaları” Dia gösteri ile
Greenpeace'çileri konuk ediyor.
Festival gecelerinin klasiği haline gelen belgesel film gösterimleri her zamanki
gibi tam saat 21.00'de başlıyor. Festivalde bu geceki filmlerinin dördünün
çekimleri yeni tamamlandı ve dördü ilk kez Rastgele Festivali ile gösterime
giriyor. Festival gecesinin ilk filmi yoğun istek üzerine festivalin gösterim
programı değiştirilerek ikinci günü gösterilen ve Foçalıların büyük bir
coşkuyla, alkışlarla izledikleri Enis Rıza'nın yönettiği "Balığın Günlüğü"
belgeseli. Bir gün doğumundan diğer gün doğumuna kadar, Foçalı balıkçıları
anlatıyor Balığın Günlüğü, eski Foça’yı ve balıkçılarını... Aralarında kurdukları
bağı... Eski balıkların güzelliğini ve büyüsünü... Ve birlikte hareket edilirse
yarın için hala umut olduğunu....
Bu gecenin ikinci filmi yönetmenliğini Mustafa Ünlü ile Selda Meral'in yaptığı,
"İhtiyar Akdenizli". Belgesel, "adı ne olursa olsun, binlerce yıldır Anadolu’nun
kıyılarında yaşayan İhtiyar bir Akdenizlidir" diyor ömrünün sonuna gelen
- kimilerine göre artık evrim sahnesinden çekilen- Foklar için.
Festival gecesinin bir sonraki filmi "Bir Fokun Çilesi"ni anlatan Thomas S.
Westurm filmi.
“Deniz benim her şeyim; ekmeğim, yaşam biçimim, sevgim, sevdam...“ diyor
sıradaki film "Tinkos Balık Tinkos"un kahramanı Bozcaadalı balıkçı Harun. Önder
Murad Özdemir'in yönetmenliğini yaptığı belgeselden sonra, Şefik Güngör'ün
"Fokların Akdeniz"i adlı filmiyle buluşacak festivalcilerle. Mersin ile Anamur
arasında kalan, eski adıyla Kilikya bölgesinin deniz kaplumbağaları, ada
martısı, Akdeniz foku gibi soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan
türlerine dikkat çekiyor.
Dünyanın en eski uygarlıklarının beşiği, binlerce yıl boyunca yaşamı beslemiş ve
geliştirmiş olan muhteşem deniz Akdeniz'i anlatıyor gecenin son filmi.
Greenpeace tarafından yaptırılan "Akdeniz'in Mavi Hüznü" adlı filmin yönetmeni
toda Southate.
RASTGELE FESTİVALİ PROGRAM AKIŞI/ 5. GÜN : 2 EYLÜL 2001
SAAT
ETKİNLİK YER
08:00 - 12:00
Yarışma: Amatör Balık Tutma Yarışması
Belediye Meydanı
12:30 - 14:00
Ödül Töreni:Yarışma Değerlendirme ve Ödül Töreni Belediye Meydanı
14:30 - 17:30
Forum: “Türkiye’de Sürdürülebilir Balıkçılık”
Park Restoran
19:00 - 21:00
İkram: Pasta Villa ve Marmara Bira
Park Restoran
21:30 - 01:30
Belgesel Film Gösterimi Beşkapılar
Rastgele sinema dostları
Foçalı balıkçılar ve balıkçı örgütlerinin ev sahipliği yaptığı festivalde,
kültürel sürekliliğin sağlanması ve doğaya sahip çıkılması amaçlanıyor.
Bu yıl ilk defa düzenlenen '1'inci Rastgele Balıkçı ve Deniz Belgeselleri
Festivali', Foça'da dünyanın dört bir yanından belgeselleri ve doğa tutkunlarını
buluşturdu.
FOÇA - Türkiye'nin en güzel balıkçı kasabalarından biri olan olan Foça'da, bu
yıl ilk kez düzenlenen '1'inci Rastgele Balıkçı ve Deniz Belgeselleri
Festivali', dün sona erdi. Festivalde, dünyanın dört bir yanından gelen
balıkçılık ve denizle ilgili belgesel filmler, balıkçılık ve deniz konulu
konferanslar, paneller, yarışmalar, dia gösterileri yer aldı.
Balıkçı teknesinde konser
Foçalı balıkçıların ev sahipliğinde, balıkçı örgütleri, yerli-yabancı
balıkçılar, bilim adamları, belgeselciler, sivil toplum kuruluşları '1'inci
Rastgele Balıkçı ve Deniz Filmleri Festivali'nde bir araya geldi. Belgesel
Sinemacılar Birliği (BSB), Foça Yerel Gündem 21 ve Sualtı Araştırmaları
Derneği'nin (SAD) birlikte düzenlediği festival, yıldızların altında bir balıkçı
teknesinde yapılan Muammer Ketencoğlu ve Kumpanyası'nın çok özel konseriyle
başladı. Ketencoğlu'nun Balkan ve Ege hattında gezinen akordeonu Foça sahilini
daha da güzelleştirdi. Festival kapsamında, İspanya, İngiltere, Norveç,
Yunanistan, Bulgaristan, Almanya, Avustralya ve Türkiye'den, kısacası dünyanın
her tarafından gelen belgeseller izleyicisiyle buluştu. Bu filmler arasında
İspanya'dan 'Ahlakın Uç Noktası', Bulgaristan'dan 'Aşağı Doğru', Norveç'ten 'Bir
Balinada Daha Büyük', Avustralya' dan 'Para Balığı', Almanya'dan 'Suların
Bittiği Yer, Aral', İngiltere-Yunanistan ortak yapımı 'Denizin Şarkısı' ve
Almanya-Yunanistan ortak yapımı 'Fokun Çilesi' yer aldı.
Pupa yelken
Festivale Türkiye'den Orhan Tuncel'in "Anadolu Mavisi', Mutlu Hesapçı'nın 'Apolyohtun
Balıkçısı', Yurdakul Kabasakal'ın' Balıkçının Gözyaşları', Enis Rıza'nın
'Balığın Günlüğü', Kemal Önder'in 'Çölü Mavi Gözü, Aral Vahit Özdemir'in 'Pupa
Yelken' filmleri katıldı.
Festival kapsamında ayrıca panel, söyleşi, konferans ve özellikle 'balıkçı
forumu' ile, bilgi, deney ve öneriler paylaşıldı ve geleceğe yönelik ulusal ve
uluslararası düzeyde örgütlenme ve işbirliği olanaklarının yaratılması konuları
tartışıldı.
Kültürel sürekliliğin sağlanması, doğaya sahip çıkılması, Türkiye ve dünyadaki
tüm balıkçıların sorunlarının kavranması için ulusal ve uluslararası düzeyde bir
platformun oluşmasının amaçlandığı festivalde bütün etkinlikler ücretsiz olarak
gerçekleştirildi.
1. Rastgele Balıkçı ve Deniz Belgeselleri Festivali, Foça Kaymakamlığı, Foça
Belediye Başkanlığı ve Foça Su Ürünleri Kooperatifi desteğiyle gerçekleşti.
Festival imkânlar elverdiği ölçüde her sene tekrarlanacak.
radikal.com.tr
Kültür Sanat
03/09/2001
Balıkçı ve Deniz Belgeselleri Festivali Foça 2001
29 Ağustos - 2 Eylül 2001 tarihleri arasında gerçekleşen festival Belgesel
Sinemacılar Birliği, (B.S.B.) Sualtı Araştırma Derneği (S.A.D.) ve Foça Yerel
Gündem 21 tarafından gerçekleştirildi. Dikkati çeken ilk unsur üç örgütün de
sivil toplum örgütü olması, ikincisi ise organizasyonun belirli bir konu üzerine
yapılması idi. Aslında bu iki unsur üç kurumun da temel anlayışına kesinlikle
uyuyor. Yurtiçi ve yurtdışından belgesel filmlerin ve yönetmenlerinin, müzik
gruplarının, balıkçı kooperatiflerinin ve akademisyenlerin katılımıyla
gerçekleşen, oldukça coşkulu ve eğlenceli geçen, aynı zamanda tartışma
platformlarıyla sürekli bir bilgi akışının olduğu capcanlı bir festival çıktı
karşımıza. İnsanlar, kendi sorunlarıyla bu kadar yakından ilgili bir festivalde
bulunmanın ve tartışarak gelişmenin ve geliştirmenin, kolektif olarak sorunların
üstesinden gelinebileceğini görmenin ve yeni estetikler sunan görsel malzemeleri
izlemenin heyecanı içerisindeydi.
Balıkçısından öğrencisine, sade vatandaşından yönetmenine, herkesin yüzünden
okunuyordu coşku. Daha önce kısa film festivalinin düzenlendiği Foça'da
öncelikle neden belgesel film diye sorduğumuzda Foça Yerel Gündem 21 Genel
sekreteri Hakan Barçın şöyle söylüyor: "Bu festival gerçekleşmesi için
koşullarını kendisi hazırladı aslında" diye cevaplıyor önceki festivalle ilgili
sorumuzu. Belgesel film içinse "Çünkü belgesel sinema belleklerde çok iz
bırakan, kaygıları ve mesaj derdi olan, ciddiyet taşıyan bir alan. Belgesel
sinemada seyirciyi seçebiliyorsun aslında" diye cevaplıyor bizi. SAD yönetim
kurulu üyesi Yalçın Savaş ise "Çünkü bizim işimiz gerçekle" deyip ekliyor:
"Durumu belge şeklinde verebilmek çok önemli". BSB genel sözcüsü Enis Rıza
"Genel Sözcü tanımlamasını kullanıyoruz; çünkü BSB içerisinde hiyerarşi yok"
diye belirtiyor öncelikle. 1960'lardan beri Belgesel Sinema ile uğraşıyor. Üç
tane kurmaca (kendisi imgesel diyor) filmi var. O filmleri de belgeselden arta
kalan zamanlarında yaptığını söylüyor. Belgesel sinema konusundaki soru
karşısında saatlerce konuşabileceği belli bir tavırla devam ediyor : "Birincisi
belgeselle daha çok ulaşabildiğimi düşünüyorum insanlara, bir de belgesel ticari
olmayan bir alan olduğu için belgeselimi üretip, alıp koltuğumun altında
herhangi bir yerde gösterebiliyorum. Diğerinde farklı ticari mekanizmalar
dönüyor, belki biraz parayı sevmediğim için böyle. Ama ikinci bir yanı var işin;
Türkiye'de, Türkiye sineması ile ilgili bir eleştiri temelinde, bir sinemanın
iyi bir sinema olabilmesi için, belgesel sinemanın onun temelinde olması şart.
Belgesel sineması olmayan bir ülkenin özgün bir sinema oluşturması mümkün değil.
Bunu inanılmaz ölçüde büyük bir iddia ile söylüyorum."
Festivalde üzerinde konuşulacak, izlenmesi oldukça zevkli, bilgilendirici,
ayrıca yeni biçimsel denemelerle yeni tatlar veren birçok belgesel var. Hepsinin
üzerinde durmamız imkansız olduğu için birkaç uç örneği seçelim dedik...
İlki 1993 yapımı bir Bulgaristan yapımı. İsmi Wasted Land (Kayıp Topraklar).
Filmin yönetmeni Milan OGNIANOV festival için arabasına atlayıp Foça'ya gelmiş,
kişiliğiyle de ayrı bir renk katıyor ortama. "Bulgaristan'da Komünist dönemde
toprak devlete aitti, toprak sahibi olamayan yurttaş toprağı yalnızca
kullanabiliyordu. Bu anlamsız mantık 'Kayıp Topraklar' fikrini doğurdu" diyor
yönetmen. Bu film yok olmakta olan bir yengecin öyküsünü anlatıyor görünürde;
ama yönetmen anlatmak istediğini sembolik bir yapıda, şiirsel bir dille açıkça
anlatıyor aslında. Oldukça zevkli geçen gösterimin ertesi günü yakalayıp
soruyoruz Milan OGNIANOV'a :
- Belgesel film ve sembolizm ?
M.O: Nasıl denir, güzel bir soru. Ama ne yazık ki ben sadece bir sinemacıyım.
Yani ne iyi bir gazeteci ne de iyi bir eleştirmenim. Ben sinemanın bana verdiği
tüm olanaklarla çalışıyorum aslında. Yani görüntü, ses, müzik, yani hepsi… Bütün
bunların karışımı olan bir sanatta sembolist olma şansınız oluyor. Ama herşeyden
önce bu bir gelenek ve tercih meselesi. Umarım benim filmlerimde söylediğiniz
gibi sembolizm vardır. Çünkü gerçek sanatta her zaman sembolizm vardır.
(Milan OGNIANOV Sofya Üniversitesi'nin fizik bölümünü bitirdikten sonra
ülkesinde sinema okulu olmadığı için Moskova Sinema Okulu'nda eğitim almış.)
Dikkatimizi oldukça çeken diğer bir film ise 2001 Türkiye yapımı olan "Tinkos
Balık Tinkos". Yönetmeni Önder Murat Özdemir festivale katılamadığı için
kendisiyle görüşemedik. Belgeselde Bozcaadalı balıkçı Harun'un denize tutkusu ve
Rum komşularıyla anıları anlatılıyor. Yönetmen balıkçının zihinsel gel-gitlerine
paralel kullanmış kamerasını. Sanki bizi Harun'un beyninde dolaştırıyor, bir
karakterin içine sokuyor bizleri. Harun her zaman kameranın önünde ama kamera da
o sanki. Kurgusuyla da bu yapısı desteklenen film Harun'un biraz şizofrenik iç
dünyasına sokuyor bizi, çevresini de onun gözüyle - hiç bir zaman özneli olmayan
kamerayla- anlatıyor bize. Finali de canlandırma olup olmadığı üzerine tartışma
yaratan garip bir şekilde yapıyor yönetmen. Filmin müziklerini de kendisi yapan,
gelecekte çok farklı ve nitelikli işler ortaya koyacağının mesajını veren bir
yönetmen Önder Murat Özdemir.
Festivalin diğer iki genç ismi ve katılımcısı Talin Sucuyan ve Mutlu Hesapçı.
Talin Sucuyan, İstanbul Ün. İletişim Fak. Radyo T.V 4.sınıf öğrencisi. Festivale
2001 yapımı "Reis Dayday-Uncle Skipper" adlı filmiyle katılıyor. Filminde
çocukluğundan beri tanıdığı 80 küsur yaşlarında olan Bedrosday Dayı'yı
anlatıyor. "Onun bu yaşına rağmen duyduğu heyecan ve azim beni çok etkiledi.
Ayrıca son derece dürüst ve ahlaklı olan bu insan karısına nasıl davranıyorsa,
deniz ve balığa öyle davranıyor." diyor Talin.
Mutlu Hesapçı, Anadolu Ün. İletişim Fak. Basın Yayın Bölümü 4.sınıf öğrencisi.
Bu ilk film projesi. Fakat daha önce TV haber programları hazırlamış.
"Türkiye'de Nükleer Enerji" adlı bir çalışmasıyla Aydın Doğan Vakfı Genç
İletişimciler ödülünü almış. Bize filminden bahseder misin Mutlu? M.H : "Filmi
8500 yıllık bir tarihi olan Gölyat yarımadasında çektim. Orası doğal konumundan
dolayı insanların sadece gölden geçimlerini sağladıkları bir SİT alanı. Amacım
sadece balıkçılık yapan kadınların yaşamını anlatmaktı, ama kameradan
çekindikleri için onlarla iletişim kuramadım. Orada yaşayan Lütfi Öner öznelinde
oradaki yaşamı aktarmaya çalıştım." Neden Belgesel? M.H :"Belgesel sinemanın
haberciliğe çok yakın olduğunu düşünüyorum. Daha gerçek ve daha samimi. Mesela
dekoru ve insanları siz yaratmıyorsunuz. Doğal olarak varlar zaten. Belgesel
hayatımda hep var olacak. Fakat şu an birkaç kurmaca senaryom var, onlar üzerinde
de çalışmak istiyorum ."
Umarız Foça'daki bu oldukça renkli geçen temalı festival ileriki yıllarda daha da
büyüyerek çok daha geniş çevrelere ulaşır. Nice Festivallere...
Gürhan Özçiftçi
altyazi.net
RASTGELE Balıkçılık ve Deniz Belgeselleri Festivali (Foça):
SAD-AFAG, Belgesel Sinemacılar Birliği ve Foça Yerel Gündem 21 STK’larınca
organize edilen Rastgele Festivali, Foça Kaymakamlığı, Foça Belediyesi ve Foça
Su Ürünleri Kooperatifi tarafından desteklenmiştir. 29 Ağustos-2 Eylül 2001
tarihlerinde Foça’da düzenlenen festival süresince birçok balıkçı ve deniz
belgeseli gösterime sunulmuş ayrıca “Balıkçı Teknesi” yarışları ile “Ağ Onarma”
ve “Olta Bağlama” yarışmaları düzenlenmiş ve sürdürülebilir balıkçılık hakkında
bir forum gerçekleştirilmiştir.