İnsanın yaşamındaki teknik, tekniğin yaşamındaki gelişme insana neler sağladı ve neler götürdü? Diyelim ki fotoğraf insanları zengin etti, mutlu etti, belgeledi, gerçeği olduğu gibi yansıttı yada insanın gerçeğini gösterdi. Gören beni ne kadar kullandı ya da verdi fotoğrafı malzeme yapanlar. Sanatsa söz konusu olan beğenilerime yada ummadıklarıma hitap etti. Bir an umutlandırdı yada farklı duygular yaşattı.
Fotoğraf neler için kullanılmadı ki? Tarih yazımında illüstrasyon oldu. 1830larda Fransa da keşfedilip gelişim sürecinde resmin tanıklık vazifesine el attı. Gerçekliğin göz önünde canlanmasını sağladı. Bu arada salt resmin, gravürün, litografinin değil sözün de yerini aldı ayrıca bizim geçmişimizi, anılarımızı ve anlarımızı anımsatan bir vasıta oldu. Tarihte önemli rol oynadığı da kesindir. İnsan yaşamındaki katkılarından biri de görsel algıyı tamamlamış olmasıdır. Reklamların yaşantımızdaki yeri hele günümüzde tartışılmaz boyuta geldi adeta. Vasıtası da fotoğraf oldu. Sanatsal tavrın yanında tarihe tanıklık etmek kadar bilime de tanıklık etti.
Yaşantımızdaki otoritelerden biri oldu çıktı karşımıza fotoğraf. İnsandaki değişimi, yaşamdaki değişimi, sanattaki değişimi, bilimdeki değişimi gösteren bir teknik oldu. En önemlisi de belki yeni dostlukların başlamasının nedenidir. Devam ettirmek size kalmış. Ya basındaki yeri. Başlı başına bir roman. Bazıları amatörce gönlünü tatmin etti, bazıları da profesyonelce kesesini doldurarak yaşamını fotoğrafla sağladı. Fotoğraf canlandırmadır , yaşamın, geçmişin, duyumların, her şeyin saptamasıdır . Fotoğrafla yaşamı paylaşmak; insanların neşesini, hüznünü, ruhunu, acısını yaşamak Şiirsi insanlarla karşılaşmak, öfkeyle barışmak, gölgelerde ışığı, ışıkta gölgeyi aramak, bulmanın da sevincini yaşamak. Değişkenliği yaşamak, güzelliği, içtenliği bulmak. Düğmeye basmak, ne için? Bir savaşımı başlatmak adına. Anıyı, anı noktalamak adına, beyindeki, yüreğindeki duyumları aktarmak adına. İşte insanın makine vasıtasıyla ulaşmak istediklerine düğmeyi basma ve fotografik bir açıklama...
İnsanca duyuma makinenin katkısıdır fotoğraf. Bilgimi canlı tutmada fotoğrafın işlevi anılarımı, araştırmalarımı gerçekleştirmesi nedeniyle tartışılmaz doğrusu. Fotoğraf bir anlatım biçimidir. Biri duyumsadıklarını, gördüklerini boyayla yapıyor, diğeri taşla mermerle, biri sözle,sesle, bir başkası da fotografi malzemesiyle. Önemli olan seçtiklerimizde birliği sağlamak, sanatın kendi dilini doğru kullanmak, hangi malzemeyi kullanırsanız kullanın. Çünkü yöntem sizin kişiliğinizin bir tercihi bir göstergesidir. Farklılık burada başlar, yaratıcılıkta. Yaşamın şiirini, kalıcılığın büyüsünü, sonsuzluğun istemini, bir şey yaratmanın çekiciliğini resimlemek, fotoğraflamakben de varımın göstergesini tercih edilenlerle gerçekleştirmektir
asıl olan.
Yapılanlar, insanlığın başlangıcından günümüze kadar geçirilen evrelerin buluntularından kaynaklanmıştır. Anlatım değişimlerini belirleyen bilimsel ve sanatsal gelişmeler olmuştur. Ama aynı zamanda bu anlatımlarda hissedilen, arzulanan, gereksinme duyulan, beklenen, eksikliklerde bilimin ilerlemesine, sanatın farklı boyutlara taşınmasına kısaca yaratıcılığa neden olmuştur. Yani etkileşim karşılıklıdır. Bu nedenle bilim ve sanat nereye gidiyor değil, insanlık nereye gidiyor diye bakmak gerekir.
Fotoğrafın bağlantıları, resim, grafik, sinemadır ya söyledikleri... Anılar, kendimiz, doğa, sosyal, politik, eğitsel araç, belge, boş vakitleri değerlendirme, dekorasyonda kullanma, moda, sanatsal bağlamda yorum yapma, para kazanma-profesyonellik, amatörlük, reklam-güçlenme aracı, sergileme, yarışmalara katılma, saydam gösterileri yapma, seminer konusu, kurs, basın, kitap-dergi, dernekleşme, bilimsel fotoğraf...Fotoğraf önce resmin yerini aldı. Sonra bilime el attı, bu arada belgeledi ama yetmedi ve insan duyumları için sanata da el attı fotoğraf tekniğini kullananlar. Öteki insanların deneyimlerini sundu bize fotoğraf tarih boyunca ve geçmişi de günümüze taşıdı böylece. Hayalleri gerçek yaptı.
Yazın dünyasında da önemli rol oynadı, makaleyi destekleyen fotoğraflar, yada makalenin yerine geçen fotoğraflar. Bir haberleşme biçimi oldu kitle haberleşmesini sağlayarak. Başlı başına bir fotoğraf endüstrisi kuruldu. Vesikalık fotoğraf çekenlere, düğünlere, mahkemelere tanıklık etti. Kısacası geçim kaynağı oldu. Kendi gerçeğimizi ortaya koydu. Çünkü fotoğraf kendini ifadenin bir yolu, bir yaratmasıdır. Sanatlar birbirinden etkilenmiş. İnsanlar felsefelerini, görüşlerini, duyumlarını seçtikleri malzemeyle yorumlamışlar, gerçekleştirmişlerdir. Fotoğraf silahtır. Herkes bu silahı kendi istemleri, amaçları doğrultusunda kullanır. Beni ilgilendiren ise insanların duyumları, felsefeleri, bilgi, başka yaşamlar... İşte fotoğrafın bana ulaştırdıkları...
Evet "fotoğraf tekniktir" ve bu tekniğin bendeki görüntüsü de budur.
Kaynak
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğr. Gör. Tülay Çellek
tcellek @ yildiz.edu.tr