Yıl 1923...
Sinemacı Cemil Filmer, Mustafa Kemal Atatürk’ü Uşak-i zade Köşkü’nde ziyaret
edip, kendisini işletmesini yaptığı Ankara Sineması’na davet eder. Davet kabul
edilince Cemil Filmer, sinemaya dönüp Atatürk’ün film seyredeceği locayı
hazırlatıp donatır. Haber İzmir’e tez yayılır, Atatürk’ün sinemaya geleceğini
duyan halk, kadınlı erkekli sinemanın önüne gelir. Bundan sonrasını Cemil
Filmer’in anılarından okuyalım...
“Ankara Sineması İkiçeşmelik’te yokuşun başında idi, o yokuş hıncahınç dolmuştu.
Araba geldiği zaman bağrışmalar, alkışlar göklere yükseldi, Atatürk’e coşkun
gösteri yapıyorlardı. Öyle bir coşku, öyle bir heyecan vardı ki, anlatmak
imkânsız. Kadın erkek, Gazi’yi görmek için birbirlerini iteliyor; gözyaşları,
alkışlar, haykırmalar birbirine karışıyordu... Doğru, hazırladığımız locaya
gittik, daha sonra alt salondaki seyircilere baktı, hepsi erkekti. Döndü ve
‘Niçin aralarında kadın yok?’ dedi. Ben: Paşam sadece Salı günleri yalnız
kadınlara bir matine yapıyoruz dedim. Başka günler yasak. Bunu duyunca yaverine,
‘Muzaffer, aşağıya in ve kadınları içeriye al’ dedi. Yaver gitti ve bir süre
sonra sinemanın içi tıka basa kadın doldu. Türkiye’de ilk olarak orada Ankara
Sineması’nda kadınlar ve erkekler, Atatürk’le bir arada film seyrettiler.
Kadınlar, kendisine dönüp ve çılgınca alkışlamaya başlamışlardı. O gün çok
heyecanlı, coşkulu bir gün olmuştu. Film gösterisi bittikten sonra yine aynı
coşkun tezahürat arasında Ankara Sineması’ndan çıkarak arabalarına bindiler ve
ayrıldılar.”
Her gün önünden geçen on binlerce İzmirli, bu spotçu dükkânının bir sinema
olduğunu, 94 yıl önce Atatürk’ün ‘Şarlo İdama Mahkûm’ filmini bu sinemada kadın
ve erkeklerle birlikte izlediğini bilmez. Aslında Ankara Sineması, Türk
kadınının modernleşme ve özgürleşme adımının atıldığı sinemadır. Ankara
Sineması’nın dış cephe duvarına büyük harflerle yukarıdaki tarihsel olayın özeti
yazılıp resmedilse sanırım anlamlı olur. Antik dönemden günümüze kullanılan
tarihi Eşrefpaşa Caddesi’nde adı ve hatırası unutulmuş perdesi halen yerinde
duran Ankara Sineması’ndan iyi pazarlar diliyorum.