1930 yılları...
Savaşın ardından kalanlar yeni bir Türkiye inşa etmeye çalışıyor. Ülke yokluk
içinde, buna rağmen yapılanlar şimdiye göre anlamlı. Meclis 1935 yılında 3122
sayılı kanunu kabul ediyor. Kanun salt sinemayla ilgili; der ki: "uzun metrajlı
filmden önce dokümanter film gösterilecek" (buradaki 'dokümanter'i günümüz
teknolojisiyle 'kısa film'e çevirebiliriz). Eğer devlet dokümanter filmi
yapımcısından alıp, salon sahibine verirse, salon, filmi oynatmak zorundadır.
Filmi göstermezse para cezasına çarptırılır.
Öğretici ve Teknik Filimler Hakkında Kanun
Kanun Numarası : 3122
Kabul Tarihi : 10/2/1937
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 18/2/1937 Sayı: 3537
Yayımlandığı Düstur: Tertip: 3 Cilt: 18 Sayfa: 118
Madde 1 - Devlet daireleri tarafından getirilen teknik ve öğretici filimler ve
bu filimleri göstermeğe mahsus parlör amplifikatörlü ve sesli filim tesisatlı
otomobillerle sessiz sinema ve projeksiyon makinaları ve sinema filimi almağa ve
yapmağa yarayan makina ve aletlerle boş filimler her türlü vergi ve resimlerden
muaf olarak memlekete sokulur. Ferdler ve her nevi müesseseler tarafından
getirilen tamamı teknik ve öğretici filimler dahi ikinci maddede yazılı şartlar
dairesinde her türlü vergi ve resimlerden muaf tutulur. (*)
Madde 2 - İstanbul ve Ankara gümrüğüne, birinci maddenin son fıkrasında yazılı
fertler ve müesseseler tarafından getirilen bu çeşit filimlerin teknik veya
öğretici filimlerden sayılıp sayılmıyacağına, ne suretle teşekkül edeceği aşağı
da yazılı heyetler tarafından perde üzerinde görülerek karar verilir. Heyetler,
Genelkurmay Reisliği ile Dahiliye ve Maarif, İktisat ve Ziraat Vekaletleri
namına tayin edilen beş azadan mürekkep Filim Murakabe Komisyonlarına, filimin
mahiyetine göre komisyonlarda temsil edilmiyen vekaletlerden gönderilecek bir
memurun da iltihakile teşekkül eder.
Madde 3 - Sinemalarda esas filmlerle birlikte teknik veya öğretici bir filimin
de gösterilmesi mecburidir.
Madde 4 - Üçüncü maddede yazılı mecburiyete riayet etmeyenlerden belediye
encümeni karar ile on liradan elli liraya kadar hafif para cezası alınır.
Belediye encümenlerinin kararlarına bir hafta içinde sulh mahkemelerinde itiraz
olunabilir. Sulh mahkemelerinin kararları katidir.
Madde 5 - Bu kanunun tatbik sureti ve ikinci maddede yazılı heyetlerin
vazifesini ifa şekli bir nizamname ile tesbit olunur.
Madde 6 - Üçüncü maddede yazılı mecburiyet hükmü, üç ay sonra mer`iyete girmek
üzere, bu kanun neşri tarihinden muteberdir.
Madde 7 - Bu kanunun hükümlerini yerine getirmeğe İcra Vekilleri Heyeti
memurdur.
-----------------
(*) Bu madde ile tanınan ithalde alınan her türlü vergi ve resim muafiyeti
6/5/1986 tarih ve 3283 sayılı Kanunun birinci maddesiyle kaldırılmıştır. Devlet
daireleri tarafından memleket dahilinde yaptırılan veya memleket haricinden
getirilen bu çeşit filimlerden tensip edilenlerini Hükümet, sinemacılara
meccanen vermeğe salahiyetlidir. Sinemacılar bunları yukarıki fıkrada yazılı
teknik ve öğretici filimler yerine kaim olmak üzere göstermeğe mecburdurlar.