Yapım Tarihi - 2001
Süre - 00:30:00
Bölüm Sayısı - 6
Format - Belgesel, Renkli, Türkçe, Dijital Betacam
BSB Arşiv No - 597
1. Bölüm - Bozkırın Sesi
2. Bölüm - Asya'nın Gelinleri
3. Bölüm - Zamana Göçenler
4. Bölüm - Men Bahar Giziyam
5. Bölüm - Anadolu Gelinleri
6. Bölüm - Göç Yolunun Yolcuları
Yönetmen - Daver Atabey
Yapımcı - Yılmaz Yıldırım
Araştırma - Yılmaz Yıldırım
Genel Danışman - Hülya Süer
Program Danışmanı - Dr. M. Muhtar KUTLU
Metin Yazarı - Dr. M. Muhtar KUTLU
Görüntü Yönetmeni - Cemalettin İrken
Kamera -
Egemen Baykal,
Çetin Altınsoy
Ses -
Attila Arslan,
Muharrem Arman
Seslendiren - Cahit Onan
Sunucu - Hülya Süer
Kurgu Yönetmeni - Nuri LEBLEBİCİ
Özgün Müzik - İrfan Gürdal
Yapım / Yönetim Yardımcısı - Didem Yılmaz BÜYÜKTAŞÇI
Bölge Danışmanı - Anatoli Kavşamby MIZIYEV
Fotoğraflar - Daver Atabey,
Muhtar KUTLU, Cemalettin İrken
KAFDAĞININ ARDI ASYA / BASIN ÖZETİ
Her şey bir masal gibi başladı sanki...
Bin yılların ötesinden, bir düş dünyasının kapıları aralanıyor gibiydi...
Bu kere, geleneğin ardından koşuyorduk Altay'lardan Azerbaycan'a, Kazakistan'dan
Kırgızistan'a, Özbekistan'dan Türkmenistan'a, Karaçay-Çerkez'den Kabartay-Balkar
Cumhuriyetlerine uzanan coğrafyada...
Ve de, Anadolu'ya...
Bir büyü bizi kendine çekiyordu eski deyimiyle, "muttasıl"...
Düğünler çekiyordu bizi kendine, gelinler çekiyordu;
Aşkabat'ta, Lenkeran'da, Çerkez'de; bazen coşkulu, hüzünlü kimi zaman, bazen de
kederle karışık bir yeni sevincin İnci-boncuk göz yaşlarıyla bezeli, baba evinden
kopup giderken bir yeni yaşama...
Tarlar vardı, tapşırlar vardı...
Ağız kopuzları tanrısal ezgiler sunuyorlardı fani kulaklarımıza Ülgen'den,
Kuday'dan; Dağlık Altay yöresinin ak saçlı dağlarının doruklarında...
Altay'lı şamanların "tüngür" adıyla anılan davulu,
bir yürek atışının ritmini vuruyordu, geleneğin peşinde...
Zaman mı uzaklarda kalmıştı yoksa biz mi zamandan pek uzaktaydık, belirsizdi...
Geçmişin görkemi olan gelenek ise, direnmeye çalışıyordu hoyrat akıp giden zamana
karşı bir başına da olsa, inatla...
Aştığımız dağlar masal bahçelerinin Kaf Dağları mıydı ya da gelin başlı
Elbruz Dağları mı, bilemiyorduk çoğu kez...
Düş, birden bitti...
Masal bahçeleri gerçekten de ötelerinde bir yerlerde kalmıştı Kaf Dağlarının...
Tanrı Dağlarının eteklerinde gururla salınan "Manas"ın cengaverleri ise,
küreselleşen dünyanın ekonomik savaşçıları ile artık baş edemiyorlar, yenik
düşüyorlardı, sırtlarından hançerlenip...
Düş, gerçekten de bitmişti...
Gelenek, "ölüm"e hükümlüydü bundan böyle...
Gelişen ve değişen dünyanın acımasız bir iştiha ile öğütüp tükettiği doğal
yaşam, masal bahçelerinde bile
yok olmak üzere...
Yakın bir gelecekte "esami"si bile okunmayacak belki...
Bize düşen, Kaf Dağlarının ardındaki o masal bahçelerinde Can çekişen geleneğin,
"son kare" fotoğraflarını çekmek olmalıydı...
Biz de, o kareleri görüntüledik...
İlk karede, program danışmanımız sevgili Muhtar Kutlu hocanın deyimi ile
"dinlerin ve kutsalın şafağında, tarih öncesi kandaş toplulukların bir inanç
sistemi olarak keşfedilen şamanizm" var...
Bölümün adı- "Bozkırın Sesi"...
İkinci karemiz, Türkmenistan, Karaçay-Çerkez Cumhuriyeti ve Azerbaycan'daki düğün
ve evlenme geleneklerini anlatıyor...
İkinci bölümün adı- "Asya'nın Gelinleri"...
"Zamana Göçenler" adını taşıyan üçüncü karemiz ise Manas Destanı ile
Kırgızistan'da başlayıp, Hoca Ahmet Yesevi ile Kazakistan'da devam ediyor...
"Zamana Göçenler"in, "zamandan göçmeyen" öğretilerinin
anlatıldığı bölümde Hacıbektaş Veli, Mevlana Celaleddin Rumi ve Yunus Emre de yer
alıyor...
Belgeselin dördüncü karesinde, Karaçay-Çerkez Cumhuriyetinde, Abazaların ve
Nogayların bolluk ve bereket kutlamaları ile Azerbaycandaki Nevruz şenlikleri yer
alıyor; bu bölümün adı ise- "Men Bahar Gızıyam"...
Beşinci karemizde, Kaf Dağlarının Anadolu tarafına geçiyoruz; bu kere çerçevemizde
"Anadolu Gelinleri" yer alıyor Elazığ'dan, Çorum'dan, Safranbolu'dan,
Mut'tan, Bafa'dan...
Son kareye geldiğimizde, bir anlamda başa dönüp, peşinden koştuğumuz kültürün
Asya'nın içlerinden kopup Anadolu'ya kadar yayılmasını sağlayan, göçebelikten
yerleşik düzene kadar olan zaman diliminin fotoğrafını çekiyoruz...
Issık Göl kıyılarından başlayan yolculuk Semerkent, Buhara,
Taşkent ve Hiva'da sürüyor...
Belgeselin son bölümünün adı- "Göç Yolunun Yolcuları"...
"Kaf Dağının Ardı Asya" belgeselinin hazırlıklarına iki, çekimlerine bir
yıl önce başlandı...
Kurgu çalışmaları ise yaklaşık dört aylık bir zaman dilimini kapsıyor...
Zorlu bir coğrafyanın dört mevsiminde, her türlü olumsuz hava şartlarına ve Asya
ülkelerinin inanılmaz güç çalışma koşullarına inatla direnen ve aşan ekip
arkadaşlarıma, programa çekim aşamasından sonra katılanlar ile birlikte, gönülden
teşekkürü esirgememem gerektiğini biliyorum...
Onlar bu kere de güç olanı başardılar...
Yüzlerindeki tebessümü yok etmeden hem de...
Bu, çok şeydir...
YURTİÇİ VE YURTDIŞI ÇEKİM GÜZERGAHLARI
1. Tokat, İçel - Mut, Elazığ, Safranbolu (El sanatları, hasat, Yörükler ve göç,
mimari özellikler, düğün, kına gecesi, müzik ve yemek kültürü ile ilgili
çekimler gerçekleştirildi)
2. Azerbaycan (Baku - Lenkeran) (müzik, yemek kültürü, evlilik ile ilgili
gelenekler, nevruz kutlamaları ile ilgili çekimler gerçekleştirildi.)
3. Kırgızistan (Bişkek - Issık göl ) el sanatları - göçebe yaşamı ile ilgili
çekimler gerçekleştirildi)
4. Kazakistan (Türkistan) (Hoca Ahmet Yesevi, yemek kültürü, mimari ile ilgili
çekimler gerçekleştirildi.)
5. Özbekistan (Taşkent, Semerkant, Buhara, Hiva) (Mimari, el sanatları, yemek
kültürü, müzik kültürü ile ilgili çekimler gerçekleştirildi. )
6. Türkmenistan (Aşkabat) (Mimari, el sanatları, evlilik gelenekleri ile ilgili
çekimler gerçekleştirildi.)
7. Karaçay - Çerkez özerk cumhuriyeti (El sanatları, doğum ve evlilik ile ilgili
gelenekler, yemek kültürü, bolluk bereket ile ilgili törenlerin çekimleri
yapıldı.)
8. Balkarya - Nalçik (El sanatları, Mimari, Günlük yaşam ile ilgili çekimler
yapıldı.)
9. Altay Özerk Cumhuriyeti (Şamanizm ile ilgili çekimler yapıldı.)
Safranbolu Altın Safran Film Festivali, İkincilik Ödülü. 2002
