Doğum Tarihi - 1917, İstanbul
Ölüm Tarihi - 4 Haziran 2009, İstanbul
Türk sinemasının en eski yönetmenlerinden Şadan Kamil 1917 doğumlu. 1939'da
Londra'da bir film stüdyosunda seslendirme üzerine çalışmış, Savaş sırasında
Almanya'da sinemayla tanışmıştı. Almanya'da Baerische Lebranstahl für Lichtbildwesen'de
fotoğraf eğitimi alan ve özellikle Avrupa sineması konusunda o dönem yetkin bir
isim olan Kamil, Paris ve Berlin'de yaptığı teknik incelemelerden sonra yurda
dönüp 1943'te, dönemin Ünlü film yapımcılarından eniştesi Halil Kamil adına ilk
filmini yönetmişti.
İlk filmi bir Alman filminin uyarlaması idi, Kurt Bernhart’ın Die Lerze
Kompagnie’sine Plevne Kahramanları diye başladı, isim sonradan Onüç Kahraman
oldu. Seven Ne Yapmaz (1947) ile edebiyat uyarlamalarına Kerime Nadir ile
başladı. 1954’de Haldun Taner’in senaryosundan çektiği Kaçak’ta koşut kurguyu
ilginç bir şekilde kullandı; sonraki yıl ise Taner’den bir uyarlama yaptı: Tuş:
Bir Aşk Hikâyesi. (1955) Televizyonlarda yılan hikâyesine dönerek yayınlanan
Reşat Nuri’nin romanı Dudaktan Kalbe filminin ilk uyarlamasını 1951’de
gerçekleştirdi.
1952’de sinemamızda ilk defa bir “ikilinin” oluşturulduğu Edi ile Büdü ve Edi
ile Büdü Tiyatrocu filmlerini yaptı; ikiliyi Vasfi Rıza Zobu ile Münir Özkul
oynuyordu. Son filmi Duvaklı Göl’de, (1958) hem yönetmen, hem görüntü yönetmeni
olarak çalışan Kâmil bu filminde filmin senaryosu Yazan Hamdi Değirmencioğlu’nun
-bir yıl sonra bir çocuk Yıldız olarak ünlenecek olan- kızı Zeynep
Değirmencioğlu’nu da oynatıyordu. Ha-Ka Film’de başladığı çalışmalarına, 1946
yılında ayrılarak Acar Film’de devam etti.
Şadan Kamil ülkede sinemanın kuruluş ve gelişme sürecinde etkin rol aldı ve
yönetmen, senarist ve görüntü yönetmeni olarak çalıştı. Bu dönemde Avrupa'da
sinema ile ilgili öğrenim görmüş bazı genç yönetmenler, yurda dönüp Türk
sinemasına yenilikler getirmeye çalıştılar. Şadan Kamil de bu yönetmenler arasına katıldı ve Sinemanın Geçiş Dönemi
yönetmenlerinden biri oldu. Fakat bu yönetmenlerin Avrupa'da gördükleri eğitim
doğrudan sinema ile ilgili olmadığından, gerçek birer sinema sanatçısı olmaktan çok, hevesli
amatörlerdi. Dolaysıyla Geçiş Dönemi yönetmenleri, istedikleri başarıyı gösteremediler. Ancak
Sinemacılar Dönemi'nde varlıklarını gösterildiler.
Sinemamızda Geçiş Döneminde Kaçak, Kahpe, Duvaklı Göl, İki Süngü Arasında gibi
önemli başarılar elde eden filmlere yönetmen olarak imza Atan Kamil, çeşitli
filmlerin görüntü yönetmenliğini ve senaristliğini de yaptı. Birçok sinemacının
yetişmesine de önayak olmuştu.
En son filmini 1958'de ürettikten sonra üniversite çalışmalarında bulunan
sanatçı, 4 Haziran 2009 Cuma günü 92 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Yönetmen Filmografisi
Dağları Delen Ferhat - 1959 .... Belgesel
12.
Karlovy Vary Film Şenliği, Finalist ve Gösterim. 1960
Duvaklı Göl - 1958
Bir Aşk Hikayesi - 1955
Tuş / Bir Aşk Hikayesi - 1955
Kaçak - 1954
Edi İle Büdü - 1952
Edi İle Büdü Tiyatrocu - 1952
İki Süngü Arasında - 1952
Dudaktan Kalbe - 1951
Dinmeyen Sızı / Sonsuz Izdırap - 1949
Uçuruma Doğru - 1949
Dümbüllü Macera Peşinde - 1948
Efe Aşkı - 1948
Gençlik Günahı - 1947
Seven Ne Yapmaz - 1947
Toros Çocuğu - 1946
Onüç Kahraman - 1943
Senarist Filmografisi
Dudaktan Kalbe - 1951
Uçuruma Doğru - 1949
Seven Ne Yapmaz - 1947
Görüntü Yönetmeni Filmografisi
Kahpe - 1963
Yumurcak Faka Basmaz - 1962
Fosforlu Oyuna Gelmez - 1962
Hodri Meydan - 1962
Ver Elini İstanbul - 1962
Yumurcak - 1961
Ölüm Film Çekiyor - 1961
Özleyiş - 1961
Ya Ben Ya O - 1961
Civanmert - 1960
Kıtipiyoz'a Tuzak / Fosforlu'nun Oyunu - 1959
Duvaklı Göl - 1958
Hayat Cehennemi - 1958
Tuş / Bir Aşk Hikayesi - 1955
Bir Aşk Hikayesi - 1955
İki Süngü Arasında - 1952
Dudaktan Kalbe - 1951
Baba Katili - 1949