Düzenleyen
FETHİYE TURİZM TANITIM EĞİTİM KÜLTÜR ve ÇEVRE VAKFI (FETAV)
Kaymakamlık Binası - Fethiye / Muğla
0252 612 3366
fetav48@gmail.com
Abdullah Taşçıoğlu - Adabelen Fethiye Temsilcisi: 537 571 49 57
Sabri Kuşkonmaz - Etkinlik Yazmanı: 532 296 33 48
fethiyebelgeselgunleri.org
Gösterim Seçkisi
Toprağın Çocukları (Children of the Soil) / 2012 / Uzun Kurmaca / Ali Adnan
Özgür / 01:20:00
Dilsiz Duvarlar / 2018 / Belgesel / Atiye Taşçıoğlu Kaçar, Nilgün Kuşkonmaz /
00:35:00
Nefes / / / Y. Güney Yurdakul
İNSANA İNSAN GEREK, İNSANA BİR SES BİR NEFES GEREK... diyerek başlıyoruz; Göçük
altındakini tanımadan ona seslendik; bir can için bir nefes için. Göçük
altındaki bize seslendi; var olduğumuzu, orada olduğumuzu varsayarak,
bekleyerek, umutla....
Bilmeden, tanımadan, adı, cinsi, görüşü ne diye sormadan seslendik birbirimize.
Şimdi hep dedikleri ders var ya; bir tane ders alsak yeter. Ayrışmadan,
ayrıştırmadan, nefret etmeden, nefret ettirmeden; BİRBİRİMİZİN YÜZÜNE BAKABİLMEK
TEK DERSİMİZ OLSUN. Herkes dersi binalar için istiyor gibi... BİNALAR DEĞİL,
İNSANLIĞIMIZ GÖÇMESİN, YIKILMASIN.
İnsanlığımız umudumuzdur, bunu gösterdik depremde, devam edelim...
Gerçeği görmek adına yola devam, beraber, birlikte olsun bu basit yolculuğumuz;
Fethiye Belgesel Günleri, 15-16 Nisan 2023 (Afiş için Üstat Cem Özer abimize
içten teşekkürlerimizle)
İnsana insan gerek.
Acımız büyük. Acımız taze. Söylenecek söz pek çok. Ama sadece söz derman
olmuyor. Depremin dermanı bilim ve eğitim.
Son yıkımda öğrendik ki; yalnız, çaresiz, yıkıntı karanlığında tek başına iken,
dışarıda, varlığından emin olunmayan bir insana sesleniyoruz içeriden. Yine,
dışarda, yıkıntı altında, bilmediğimiz, tanımadığımız olası bir nefes, olası
canlı var mı diye sesleniyoruz. Bu ses çok önemli: İnsan sesi, birbirimizin
sesi.
Unutmak, kimi zaman bazı yaralar için gerekli olabilir. Ama şunu unutmayalım;
birbirimize seslenmek için bir enkazın oluşmasını beklemeyelim. İnsan olarak
birbirimizin yüzüne bakabilmeliyiz. Unutmak derman değil. Depremin dermanı bilim
ve eğitim.
İnsana insan gerek. Birbirimiz yüzüne bakmak için yüzümüz olmalı. İnsanlığımızı
unutmamalıyız ki, yüzümüz temiz kalsın.
Unutmamanın, acıları ve yaraları iyileştirmenin yollarından biridir görmek ve
göstermek. Deprem nedeniyle, gündemin değişmemesi kaygısıyla bu yıl belgesel
günlerini erteleme konusunda bir değerlendirme yaptık: Sonuçta, unutmama adına,
yaşanan büyük deprem acısına bir nebze dokunabilme amacıyla Fethiye Belgesel
Günleri’nin zamanında yapılması kararını alıp çalışmaları hızlandırdık.
Depremin dermanının bilim ve eğitim olduğunu çok acı bir biçimde öğrendik. Bu
nedenle bu yıl 6. Fethiye Belgesel Günleri’nde “Depremin dermanı bilim ve
eğitim” diyoruz.
15 Nisan 2023
Fethiye Belediyesi Özer Olgun Kültür Merkezi
Fethiye Öğretmen Okullular ve Eğitimciler Platformu
6. Fethiye Belgesel Günleri programı ve için birkaç çok uzun not (tarihçe ve
yeni tasarımız metinlerin sonundadır) ile devam...
6. FETHİYE BELGESEL GÜNLERİ PROGRAM
1. Gün; 15 Nisan 2023 Cumartesi
15.00-15.15; Açılış
15.15.-15.35; Fethiye Afet Gönüllüleri Görsel sunumu
15.40-16.00; Politikanın Kurbanı Köy Enstitüleri; Hz. Pelin Öztürk (Argonomi)
16.05-17.30; Toprağın Çocukları; Yön. Ali Adnan Özgür
2. Gün; 16 Nisan 2023 Pazar
15.00-15.10 Açılış
15.15-15.35; Nefes; Yön. Y. Güney Yurdakul
15.40-16.10; Dilsiz Duvarlar; Yön. Nilgün Kuşkonmaz- Atiye Taşçıoğlu Kaçar
16.15-16.25; Fetav Fethiye Afet Gönüllüleri Sivil Psikososyal Destek Grubu
sunumu
16.30-17.00; Depremzede gençlere kamera armağanı ve kapanış
Fethiye Belediyesi Özer Olgun Kültür Merkezi
FETHİYE BELGESEL GÜNLERİ TARİHÇE
30 Ocak 2016; İlk gösterim: Kayadan Kopmadık
30 Ocak 2016 tarihinde Fethiye Belediyesi Kültür Merkezi’nde ‘’Kayadan
Kopmadık’’ adlı belgesel filmin gösterimi yapılmıştır. Gösterim, örgütlü toplum
bilinci uyarınca, Adabelen Fethiye Temsilciği ’ne yapılan önerini kabul
edilmesiyle birlikte gerçekleştirilmişti.
Bu filmin iki yönetmeni vardı; Sabri Kuşkonmaz ve Sema Ali Erol. 52 dk.
uzunluğundaki bu film, Osmanlı ile Karamanoğlu Beyliği arasındaki savaşlardan
sonra, Balkanlara gönderilen Karaman ve civarındaki Yörük/Türkmenler ile ilgili
bir kültürel çalışmaydı.
Filmin gösterimine çok kalabalık bir izleyici topluluğu katıldı. Belgesel
türdeki filme yüzlerce seyircinin gelmesi, daha salonun çıkışında yeni bir hedef
koymamıza yol açtı: Fethiye’de her yıl belgesel günleri etkinliği yapmak…
Böylece Fethiye Belgesel Günleri’ne giden yol açılmış oldu.
1. Fethiye Belgesel Günleri; 27/28 Ocak 2017
2017 yılı için belgesel günleri etkinliği çalışmalarına 2016 yılı Eylül ayında
başladık. Etkincilik için, her yıl bir tema çerçevesinde filmlerin gösterimini
yapmayı planladık. 2017 yılı etkinliği için “Kayıp Şeyler” temasını belirledik.
27-28 Ocak 2017 tarihinde Fethiye Belediyesi Kültür Merkezi’nde etkinliği
başarıyla gerçekleştirdik. İlk yıl, hedefi oldukça büyük tutmuştuk. Öyle ki,
programı 4 Şubat.2017 tarihinde Datça Belediyesi Bülent Ecevit Kültür
Merkezi’nde, 5 Şubat 2017’de Marmaris’te Garaj Kültür Merkezi’nde tekrar ettik.
Bu etkinliğimizde, katılımları ile iki önemli destekçisi vardı. Usta oyuncu
Erkan Can ve Makedonyalı müzisyen Elena Hristova. Her iki sanatçı varlıkları ve
sanatları ile etkinliği zenginleştirdi. Elena Hristova’ya, etkinlik filmlerinden
“İki halkın Ortak Sesi” adlı filmin yönetmeni Ayhan Orhuntaş gitarıyla eşlik
etti.
Etkinliğin açılışında, Erkan Can’ın köy enstitülerini konu alan filmi “Toprağın
Çocukları”nın fragmanı da gösterildi. Ayrıca, yönetmenler Mustafa Ünlü, Ayhan
Orhuntaş, Orhan Soylu ve Sabri Kuşkonmaz filmlerin gösterimi sonunda söyleşi
yaptı.
Konuğumuz Erkan Can, usta bir oyuncu olduğu kadar, köy enstitüleri konusundaki
duyarlılığını bizimle paylaştı. Ve çok önemli bir öneride bulundu; Etkinlik
tarihi olarak enstitülerin kuruluş tarihi olan 17 Nisan’ı temel almamızı
söyledi. Bu öneriyi hemen kabul ettik. Buna göre, 17 Nisan tarihi hafta içine
rast gelirse, bir önceki veya bir sonraki hafta sonu olmak üzere, 17 Nisan’ı
ilkesel gün olarak uygulamaya başladık.
Etkinliğin filmleri;
Akdenizli, (Yapımcı/Yönetmen: Mustafa Ünlü- Selda Meral),
Bursa’nın Nâzım’ı (Yönetmen: M. Sadık Aslankara ),
Denizin Elleri (Yapım/Yönetim: Orhan Soylu),
İki Halkın Ortak Sesi, (Yönetmen: Ayhan Orhuntaş),
Kayadan Kopmadık, (Yönetmen: Sema Ali Erol- Sabri Kuşkonmaz),
Lamekân: Metalaşan Kentin Çöküşü, (Yönetmen: İmre Azem)
2. Fethiye Belgesel Günleri; 20/21 Nisan 2018
2017 yılındaki etkinlik konuğumuz Erkan Can’ın önerisiyle, 2. Fethiye Belgesel
Günleri için tarihi 20/21 Nisan 2018 olarak belirledik. Tema olarak da “Kadın”
temasında karar kıldık.
Etkinliği bir “sayfiye kültür etkinliği” olmaktan çıkarıp, geleceğe yönelik bir
kalıcılık olmasını da gözeterek, gençlerin katılımını sağlamayı düşündük. Bunun
için gençlere yönelik, beş dakikalık belgesel film yarışmasını uygulamaya
koyduk.
Okullara belgesel yarışması duyurusu yapmakla yetinmek yerine, etkileşimli
iletişim yolunu seçtik. Okullarda öncelikle, sinema, belgesel, yapım, senaryo ve
kurgu konularında seminer vererek hem bilgilendirme sağlayacak hem de ilgiyi
uyandıracaktık.
Yarışma şartnamesini hazırladık. Gerekli izinleri Kaymakamlık ve İlçe Milli
Eğitim Müdürlüğü’nden aldık. Abdullah Taşçıoğlu ve Fercan Akçin’in önemli
çalışmaları ile bürokratik süreci tamamladık. Eğitimci olarak Sabri Kuşkonmaz ve
sinemacı arkadaşımız Veysel Gençten, hem okullarda, hem de Fethiye Belediye
Kültür Merkezi’nde gençlere eğitim verdi.
Yarışmaya katılan filmlerde bu eğitimlerin yararını çok açık bir biçimde gördük.
Ödül alan filmlerden biri, eğitimden etkilenerek ilk kez çekilen “Kesin
Kadındır” filmi oldu.
İkinci Belgesel Günleri’nin oyuncu, sanatçı önemli konukları vardı. Oyuncu Semra
Dinçer ilk günün sunuculuğunu üstlendi. Fotoğraf sanatçısı Neslihan Yazıcılar
“Kadın Yüzlerinden Hayatlar” fotoğraf sunumunu gerçekleştirdi.
Ortaklar ve müzik deyince hemen aklımıza geleni Makbule Kaya da muhteşem bir
konser verdi. Makbule Kay konseri öncesinde yine arkadaşlarımız, Aslı Özabalı
Gökçeaslan, Ahmet Ali Sümbül, Gaffar Çit, Veli Pabuşçu’dan güzel bir müzik
ziyafeti tattık.
İkinci etkinliğin filmleri;
a) Öğrenci Filmleri;
Meyus. (Yönetmen Batuhan Çoban, Göcek Anadolu Lisesi),
Kesin Kadındır, ( Yönetmen Aksu Nartur, Özel Hatem Okulları), Mij, (Yönetmen
Batuhan Çoban, Göçek Anadolu Lisesi),
O Bir Kadın, (Yönetmen Ali Fırat Kaya, Fethiye Anadolu Lisesi),
Algı, (Yönetmen Barış Samet Balkış(Fatih Anadolu Lisesi),
Kadın Mucitler, (Yönetmen Eren Erdal,Fatih Anadolu Lisesi).
Bu filmleri eğitimcilerden oluşan jüri değerlendirdi ve Meyus, Kesin Kadındır ve
O Bir Kadın adlı filmleri ödüllendirdi. Gençlerin filmlerin ödüllendirilmesinde,
1.2.3. gibi bir sıralama ile onları kategorize temek yerine “ilk üç” gibi bir
ölçüt belirlenmiştir. Gençlere ödül olarak birer tane kamera, Nutuk ve Belgesel
Sinema adlı kitap verilmiştir. Kameraları Birol Temelkuran sağlamıştır.
b) Profesyonel filmler;
Tobacco Girl / Tütüncü Kız, (Yönetmen, Biljana Garvanlieva),
Evcilik, (Yönetmen, Bingöl Elmas)
Gündelikçiler, (Yönetmen Emel Çelebi),
Lilit’in Kızkardeşleri, (Yönetmen Emel Çelebi).
3. Fethiye Belgesel Günleri; 19/20 Nisan 2019
Üçüncü Fethiye Belgesel Günleri için seçilen tema“Eğitim” olmuştur. Bu temaya
bağlı olarak da, etkinliğin açılışında konferans vermesi için eğitimci/yazar
Abbas Güçlü’nün davet edilmesi düşünülmüştür. Sayın Güçlü, davetimize olumlu
yanıt vermiş ve etkinlikte de iki gün boyunca çok değerli katkılar sunmuştur.
Sonrasında da Milliyet gazetesindeki köşesinde yine etkinliğe özel bir yer
vermiştir. Dahası, bizlere destek olmak amacıyla, şimdiye değin gösterilen tüm
filmlere de internet sitesinde yayınlamaya karar vermiştir.
Bu yılın etkinliğinde sürpriz film “Dilsiz Duvarlar” olmuştur. Nilgün Kuşkonmaz
ve Atiye Taşçıoğlu-Kaçar’ın bir dost söyleşisi sırasında ortaya çıkan,
boşaltılmış köy okulları ile ilgili bir film yapmak fikri, kısa sürede hayata
geçirilmiştir. Tamamen, amatör bile olmayan “yönetmen kameraman ve yapım ekibi”
sorunu doğru görmeyi başarmış ve sonuçta ortaya her zaman izlenecek bir film
çıkmıştır.
2019 yılında tanıtım konusunda daha çok sosyal medya tanıtımlarına yer
verilmiştir. Bu tanıtımlardan anlaşılmıştır ki, medya okuryazarlığı ve sosyal
medya okuryazarlığı konusunda henüz toplum oldukça geri bir düzeydedir. Çünkü
ulaşılan etkileşimli iletişime göre elde edilen geri dönüşler oldukça kısıtlı
kalmıştır. Yine bu yıl için görülen başka bir özellik, “eğitim” gibi soyut bir
konuda öğrencilerin azla film çekmemiş olmaları dikkat çekici olmuştur.
Kavramsal düşünme ile soyut kavramlarla ilgili çalışma yapma arasında doğru
orantı olduğu düşünüldüğünde bu ilginç ve ne yazık ki beklenen bir sonuçtur.
Ayrıca, eğitim konusunda, yabancı kökenli çok sayıda film olmasına karşın, yerli
yapımların son derece az oluşu da başka bir veridir. Yıllardır tartışılan eğitim
sorunundaki aksaklık, eksiklik öylesine bir çok boyutlu toplumsal sorundur ki,
bu konuda belgesel çalışması bile yetersiz düzeydedir. Toplumun ortalama
kalitesi bu konuda da kendini göstermiştir.
Bu yıl etkinliğimize Abbas Güçlü’nün yanı sıra, Makbule Kaya ve Bayram Salman
renk katmıştır. Öyle ki, etkinlik sonunda Makbule Kaya konseri neredeyse bir
belgesel günleri klasiği haline gelmiştir.
Bu yıl konu eğitim olmakla, birinci gün açılışta, ''Argonomi'' isimli YouTube
kanalının sunucusu ve kurucusu olan Pelin Öztürk’ün, Köy Enstitülerinin
doğuşuna, gelişimine ve kapatılmasına ilişkin “Politikanın Kurbanı: Köy
Enstitüleri” videosu gösterimi çok beğenilmiştir.
Bu yıl, film gösterimlerini yan ısıra, seçilen eğitim teması doğrultusunda iki
güzel sunum da yapılmıştır. Bir tanesi Ahmet Doğan’ın sunduğu, “Öğretmen
Okullarında Eğitim ve Öğretim Nasıldı? Başlıklı sunumdur. Ortaklar Öğretmen
Okulu Mezunu Öğretmen ve Öğrencilerinin fotoğraf destekli anıları eşliğinde
demokratik işleyiş, öğretim etkinlikleri, kültür - sanat çalışmaları ve yaşama
yansıyanlara bu sunumda yer verilmiştir. İkincisi de, “Doğal ve Tarihi Ortamda
Bütünsel Öğrenme Örneklemesi” başlığı altında, öğretmenlerimiz Mustafa Özmen,
Hüseyin Yaşar, farklı bir eğitim modelini bizlere anlatmıştır. Bu modelde,
“Bütün parçalardan daha kolay algılanır” yaklaşımı ile öğretimde disiplinler
arası bir bütünsellik sağlamaya özen gösterme konusu görsel veriler ve
deneyimlere aktarılmıştır.
Ortaklar Öğretmen Okulu mezunu bir arkadaşımız olan Esin Aras da elde kalan
artık kumaşları ya da elbiselerin sağlam kısımlarının kesilerek kırk yama, kırk
pare, ulama olarak yörelere göre isim alan el işleri (Patchwork) sergisinin yer
aldığı sergi açarak farklı bir katkı sağlamıştır. Bu yılın etkinliği, içerdiği
konferans ve sunumlarla birlikte, yine çok başarılı bir biçimde sonuçlanmıştır.
Öyle ki, pek çok kişiden abartısız övgüler alındığı gibi, daha iyisini nasıl
olabileceği gibi sorular da duyulmuştur. Dolaysıyla, bir akıma “korkutucu” bir
başarıdan bile söz emek mümkündür. Çünkü bir sonraki yıl daha iyisini yapmak
gibi bir yükümlülük kendiliğinden doğmuştur.
Üçüncü Etkinlik Filmleri;
a) Öğrenci Filmleri;
Berk, (Proje Ekibi: Yönetmen/ Kamera/ Ses/ Kurgu; Vincent Ali Can Bekar, Özgür
Aşkın, Gül Başak Arıkök, Ecem Erdemli),
Okul Engel Tanımaz, (Yönetmen: Barış Çelik, Senaryo: Necip Fazıl Karabulut,
Görüntü Yönetmeni: Kaan Kıvrak).
b) Profesyonel filmler;
Dilsiz Duvarlar, (Yönetmenler, Nilgün Kuşkonmaz, Atiye Taşçıoğlu Kaçar),
Beni Yürekten Dinleyin, (Yönetmen; Enis Rıza),
Kuştepe Blues, (Yönetmen, Nedim Hazar),
Terlik, (Yönetmen, Barış Sarhan),
Sarının Üzerine Siyah, (Yönetmen, Haşmet Hakan Topaloğlu).
4. Fethiye Belgesel Günleri17 Nisan 2021 ( Çevrimiçi Olarak Yapıldı)
4. Fethiye Belgesel Günleri 17 Nisan 2021 tarihinde çevrimiçi olarak, başarılı
bir biçimde ve öngörülenin çok üzerinde bir katılımla gerçekleştirildi. “Zoom”
kanalında canlı düzenlenen ve eş zamanlı olarak “Youtube” kanalında yayınlanan
açılış oturumu ilk gün itibariyle beş yüzden fazla izleyiciye ulaşmıştır. Yine
gençlerin filmlerinin izlenme oranları da oldukça yüksek olmuştur.
Salgın koşulları nedeniyle kalabalık bir ödül töreninden kaçınılmıştır. Ödüller
20.04.2021 günü, Fethiye Belediyesi Meclis Salonu’nda, salgın koşullarına uygun
bir biçimde verildi. Gençlere ödülleri Fethiye Belediye Başkanı Sayın Alim
Karaca ve diğer protokol üyeleri tarafından verilmiştir. .
Programda, gösterimlerden önce, emekli öğretmen Azime Korkmazgil, ve yine emekli
öğretmen Mevlüt Kaplan ile, Ortaklar Öğretmen Okullular-Adabelenliler Derneği
Başkanı Mustafa Özmen ve derneğin Fethiye temsilcisi Abdullah Taşçıoğlu,
yaptıkları konuşmalarla, özelikle köy enstitülerine vurgu yapmışlardır.
Her yıl bir tema belirlenen etkinlikte, bu yılın teması “Kültürel Değerler”
olarak belirlenmişti. Yarışmalı bölümde, başvuruda bulunan öğrenci filmlerinden
üç tanesi belirlenip, “Fethiye Belgesel Günleri Ödülü” adı altında
ödüllendirilmesi yolunda gidilmektedir. Bir anlamda öğrencilerin, gençlerin
yoğun bir “yarışmacı etik” içine girmeleri yerine, eşit bir statüde ödüllendirme
yoluna gitmek yeğlenemeye çalışılmaktadır. Bu nedenle, bu yarışmacılık haline
bir çekince anlamında, ödüllendirmede bir sıralamaya gidilmemektedir.
4. Fethiye Belgesel Günleri 2021 etkinliğinde Seçici Kurul, Okan Avcı (Yönetmen,
Seçici Kurul Başkanı), Çağın Ocak (Sinemacı), Atiye Taşçıoğlu-Kaçar (Eğitimci),
İlksen Halime Ok (Fethiye Belediyesi, Kültür ve Sosyal İşler Müdürü) Necla Günal-Halaçeli
Eğitimci), Nilgün Kuşkonmaz (Öğretim Üyesi) olmak üzere altı kişiden oluşmuştur.
Seçici Kurul, yarışmalı bölümde dört farklı okul ve dört farklı ekibin çektiği
altı filmi değerlendirmişlerdir. Seçici Kurul Başkanı olan ve belgesel dalında
Antalya Altın Portakal ödüllü sinemacı Okan Avcı programda ödülleri açıklama
konuşmasında, “Yarışmalı bölümde gösterimi yapılan her filmin onur duyulacak
denli güzel ve gerçeği anlatması” nedeniyle, ayrımsız dört ekibin de
ödüllendirilmesi yoluna gidildiğini belirtmiştir. Böylelikle, Seçici Kurul, 2021
4. Fethiye Belgesel Günleri “Belgesel Film Ödülü” Seçici Kurul’un oy birliği ile
verdiği kararla dört ekibe ve filmlerine verilmiştir.
Dördüncü Etkinlik Filmler
a)Öğrenci Filmleri;
“Bakırın Ateşle Dansı”, (Göçek Süleyman Şatır Anadolu Lisesi) Yener Erdik, Onat
Balcı, İrem Bora, Berkay Kurtoğlu.
“Bu Benim Sanatım”, (Fethiye Fatih Anadolu Lisesi) Kardelen Ebrar Tomaş, Kerem
Ülgen, Ufuk Deniz, Enes Eren Güzel.
“Delbeğin Sesi”,(Fethiye Fatih Anadolu Lisesi) Kardelen Ebrar Tomaş, Mustafa
Kaçar, Kerem Ülgen.
“Eski Topraklar”,(Fethiye Fatih Anadolu Lisesi) Doruk Görgü, Kardelen Ebrar
Tomaş, Mustafa Kaçar.
“Kadınların Alınteri Dastar” (Hatem Anadolu Lisesi) Alican Bekâr, Aksu Nartur,
Özgür Aşkın.
“Okçuluğun Derinliğine”, (Üzümlü İMKB Anadolu Lisesi) Eren Sözdemir, Atakan
Şenses, Abdül Samet Avar, Efe Alp, Samet Oğur, Sudem Kavadar, Nurmina Çalik,
Azra Aydın, Esra Çetin, Zeynep Kubur.
b) Profesyonel Etkinlik Filmleri;
Tahtacı Fatma, ( Yönetmen Süha Arın, 1979, 28’)
Livera’da Kalandar, ( Yönetmen Hüseyin Özden, 2016, 29’)
Saya, ( Yönetmen Burak Doğan; 2019, 20’)
Anadolu’nun Gözleri-Muğla, (Yönetmen Cemalettin İrken; 2015, 28’)
Kar Şerbeti, ( Yönetmen Civan Hüseyin, 35’)
Son Delbekçi Kadınlar, ( Yönetmen E. Onur Ulusoy –Elif Dalkıran, 2018, 30’)
Programda Süha Arın anıldı
Sinemanın temeli olan belgesel türü için, ülkemizde belgesel sinemacılara olan
vefa borcunun eksik ödendiği saptamasından yola çıkılarak, önceki yılarda alınan
kararla, hem emeğe saygı, hem de bir vefa borcu olarak, her yıl bir ustanın
anılması düşünülmüştür. 4. Fethiye Belgesel Günleri’nde belgesel sinemanın büyük
ustası Süha Arın anılmıştır.
Süha Arın ustayı, yarışmalı bölümde filmleri olan dört ekipten dört öğrenci
birlikte çalışarak, on dakikalık bir kolaj oluşturmuşlardır. Bu kolaj da çok
başarılı bulunmuş ve beğenilmiştir. Dahası, gençlerin –ve izleyicilerin- bir
kısmının ilk kez tanıdığı Süha Arın’ı kısa sürede anlayıp, anlatacak bir görsel
dile ulaştıkları görülmüştür. .
5. Fethiye Belgesel Günleri 15/16 Nisan 2022
Fethiye Belgesel Günleri’nin beşincisi, 15/16 Nisan 2022 tarihlerinde, Fethiye
Belediyesi Özer Olgun Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.
Prof. Dr. Şerife Atlıhan’ın “Geçmişten Geleceğe Kilimlerimiz ve Erol Hıra’nın,
“Geçmişten Geleceğe Ninemin Dedemin Oyun ve Oyuncakları” sergileriyle
başlamıştır..
Süha Arın’la birlikte çalışmış olan İsmet Arasan’ın bize onur vermesini rica
ettik. Kabul ettiler. Ancak film çalışmaları nedeniyle bugün arazımda
olamadılar. Altın Portakal ödülü kazanmış filmi, “ADAKALE SÖZLERİM ÇOKTUR” filmi
ile aramızda oldular. Bu film, etkinliğimizin açılış filmi olarak izlenmiştir..
Öğrencilerimiz filmleri, “Gelecek” temalı olarak hazırlanmıştı. Gençleri bu
soyut temaya uygun ve beklenenin tersine, son derece farklı ve deneysel
çalışmalarla hazırladıkları filmlerini bizlere sundular. Jüri de bu gerekçe ile
her üç filmi de ödüllendirme yoluna gitmiştir.
a)Öğrenci filmleri;
Yıllardan 2042…, 6.22’, (Fethiye Üzümlü Borsa İstanbul A.L)
Ekip; Hasan Hüseyin Uslu, Reşat Öpengin, Abdul Samet Avar, Ali Can Yaman, Emre
Rüzgar Keleş, Mevsim Orhan, Eylül Naz kaynak, İrem Bozdemir, Nuran Aybüke İnci,
Neslihan Sivri, Zeynep özgül Kubur, Azra Beyza Şumur, Mehmet Fatih Demircioğlu,
Yunus Talha Dolunay, Ayşegül Gümüş
Ukde, 5.16’; (öcek Süleyman Şatır A.L.)
Yönetmen; Nejlin Dim, Kameraman/Montaj; Arda Derin Subaşı
UKDE Kadrosu; Zeynep Betül Meltem, Nisan Akdeniz, Filiz Çakmak, Eylül Deniz
Yalçın, Sema Karakuşak, Emir Gürboğa, Mehmet Emin Orhan
Geleceğin Sesi, 4.11’Zeynep Türk (Fethiye Belediye Fen lisesi)Anlatıcı/Kurgu;
Zeynep Türk.
b)Profesyonel Filmler;
Muhtaç; Yön. Mehmet Emre Battal, Proje Tasarım ve Uygulama; Yiğit Nalçacı,
Röportajlar; Ozan Gündoğdu, Yönetmen Yardımcısı; Yusuf Zeynel, Görüntü
Yönetmeni; Abdullah Tarık Karagöz, Kurgu; Meriç Eniz Özil, Yiğit Nalçacı
Haymatlos; Yön. Mustafa Aydın, Görüntü Yönetmeni; Mustafa Aydın, Kurgu; Berat
Bingöl, Talat Yalçınkaya, Mustafa Aydın, Müzik; Mercan Dede/Light in Babylon
Habitus of Self; Yön. Kurtuluş Özgen, Yardımcılar; Yusuf Efe Temiztürk, İdil
Tufan, Youtube Ses- Müzik Arşivi
Etkinlik, 17 Nisan 2022 tarihinde, Köy Enstitülerinin kuruluşunun 82 yıl dönümü
nedeniyle Fethiyeli Adabelenlilerin Atatürk Anıtı’na çelenk sunumuyla sona
ermiştir.
FETHİYE BELGESEL GÜNLERİ - TASARI
TASARININ ADI :Ulusal Fethiye Belgesel Günleri
GİRİŞ
30 Ocak 2016 yılında, Fethiye Belediyesi Özer Olgun Kültür Merkezi’nde yapılan
“Kayadan Kopmadık” adlı belgesel film gösterimi ardından doğan “Fethiye belgesel
Günleri” fikri, 2017 yılı Ocak ayında gerçekleştirilen “1. Fethiye Belgesel
Günleri” ile uygulamaya geçirildi.
En son olarak 2022 yılı Nisan ayında 5. Fethiye Belgesel Günleri
gerçekleştirildi.
Bütün bu süreçte, etkinliğin kapsamı Fethiye ile sınırlı tutuldu. Özellikle
gençlere yönelik belgesel film yarışması, Fethiye’de bulunan okullar arasında
yapıldı. Öğrenci filmleri dışında, her yıl seçilen temaya uygun profesyonel
belgeseller de Fethiyeli seyirciye sunuldu.
Belgesel Günleri kapsamında, Erkan Can, Semra Dinçer, Abbas Güçlü, Mustafa Ünlü,
Makbule Kaya, Ayhan Orhuntaş gibi sanatçı, yazar ve yönetmenler Fethiye’ye
gönüllü olarak gelerek, etkinliğe çok büyük katkı vermişlerdir. Belirttiğimiz bu
katılımcıların hepsi de etkinliği çok başarılı, gerekli ve sürdürülebilir
bulmuştur.
Gelinen aşamada, “Fethiye Belgesel Günleri” ulusal belgesel ve sinema
yarışmaları takvimine girmiştir. Üstelik bu konuda özel bir girişim bile
yapılmamıştır.
Son beş yılın ardından bir değerlendirme yapıldığında, Fethiyeli seyirci
belgesel ile “barışmıştır.” Televizyonlarda kapatma cezası sırasında bir “ceza”
gibi belgesel yayını yapılmasıyla oluşan olumsuz algı ortadan kalkmıştır.
Tanıtım yapılması halinde Fethiye’de çok daha fazla sayıda belgesel seyircisine
ulaşmak mümkün olduğu görülmüştür.
Çağdaş bir toplumsal düzey ve yapı için sanatın gerekli değil, zorunlu olduğu
bilimsel bir geçekliktir. İnsan topluluğunda insani toplumsal düzey için temel
araç sanatsal çalışmalardır. Bu çalışmalar içinde de gerçeği temel alan belgesel
sinema çok önemli bir işleve sahiptir.
Beş yıllık “yerel” nitelikli etkinliğe, ilk aşamada ulusal sonraki aşamada
uluslararası bir nitelik kazandırmanın sırası gelmiştir. Ancak böyle bir çalışma
için, bu gününe kadar amatör ve kişisel katkılarla gerçekleştirilen etkinliğin,
daha ciddi bir maddi alt yapıya ve bütçeye ihtiyacı vardır. Bu gereğin
sağlanması halinde, Fethiye, şimdiye kadar anıldığı ayırt edici pek çok güzel
niteliğin yanında “Belgesel Günleri” ile de anılan ve özellikle sinema/sanat
camiasında prestiji olan bir boyuta ulaşacaktır.
TASARININ AMACI:
Günümüzde bilişim alanındaki çok hızlı ilerlemeler yaşanmaktadır. Bu kapsamda,
endüstri 4.0, endüstri 5.0, yapay zeka ve benzeri kavramlar her gün konuşulup
tartışılmaktadır. Artık bilgi sadece “bilme” ile ilgili bir kavram olmaktan
çıkmış ve tüm dünyada en önemli ve pahalı bir ürün haline gelmiştir. Bu tablo
içinde hızlı dönüşümü yakalamanın yollarından biri medya okuryazarlığı olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Ancak, mevcut halde, medya okuryazarlığının temel araçları olan bilgisayarlar ve
akıllı telefonlar gençlerimizin kullanım biçimi olarak bir araç olmaktan çıkmış,
birer amaç haline gelmiştir; bilgiye ulaşmak ve elde edilen bilgiden yeni
sentezler yapmak yerine, sadece sanal bir dünyanın verilerine bağımlı olan pasif
kullanıcılar haline gelinmesi hem kişisel olarak hem de ülke geleceği açısından
son derece olumsuz sonuçlar doğurabilecektir.
Belirtildiği biçimde, medya okuryazarlığı yerine yanlış bir biçimde “medya
bağımlılığının” dünya iletişim literatüründe “dijital bataklık” olarak
adlandırılmaktadır. Benzer biçimde, bu dijital bataklığa giren gençler, filtre
baloncukları ve yankı odaları denilen bir kavramlarla ve bu yönde oluşturulan
algoritmalarla, sadece kendi ilgi alanlarında oluşan verilerle kuşatılmakta,
gerçek dış dünya yerine telefonu/bilgisayarı kullanan kişiyi etkileyecek “sanal
gerçek” ile yaşamaktadır. Bu halde de, artık gerçeklerden uzaklaşıp, kendisine
sunulanı doğru ve gerçek olarak algılamaya başlamaktadır. Bir başka deyişle
“reklam estetiği” ile yaşamak zorunda kalmaktadır.
Bu durumda, gazlı içeceği içtiği zaman “mutlu” olunacağını, herhangi bir marka
malı alınca da “özgür” olacağını düşünmektedir. Yani, kavramlar tamamen
gerçekten ve doğru olandan uzaklaşmaktadır. Böylelikle, dünya bilişim devlerinin
yönlendirdiği bir zihin dünyası ile neredeyse bir “dijital zihin işgali” ortaya
çıkmaktadır. Deyim yerindeyse, “Çanakkale’den geçemeyen” anlayış, bilgisayardan
ve telefonlardan geçerek zihin dünyamız işgal etmektedir.
Bu anlayış ve akımın olumsuzluklarına karşı, gençlerin kendi çevrelerine
eleştirel gözle bakabilmesi, kendi değerlerini fark etmeleri, kendi hayat
gerçeklerini görmesi ve gerçekle ilişki kurması çok önemlidir. İşte bunun
yollarından biri, belgesel çalışmalarıdır.
Çünkü belgesel ve belgesel sinema, konu olarak gerçeği ele alır. Özellikle
gençlerin gerçeği konu alan bir belgesel çalışma yapmalarıyla, çevrelerinde olan
bitenle etkin, yaratıcı ve sürdürülebilir bir ilişki kurmalarını sağlayacaktır.
Özellikle sosyal medya ve reklam estetiği ile “gerçeğin yitimi” ve herkesin
“tüketici” haline getirildiği neoliberal dünyanın tüketim kültürüne itirazın ana
yollarında biri gerçektir. Yani belgeseldir. Belgesel ile gerçeğin yitimine bir
engel mümkündür.
TASARININ FETHİYE EKONOMİSİNE KATKISI
Belgesel günleri etkinliği, sinema sektörü temsilcilerini de dikkatini
Fethiye’ye çekecektir. Bu da uzun vadede Fethiye ve çevresinin sinema yapımları
için çekim merkezi haline gelmesi/getirilmesi konusunda fırsatlar yaratacaktır.
Dünyada ve ülkemizde ekonomik koşullar her zaman olumlu bir seyir izlemekten
uzaktır. Tam tersine ülkesel veya küresel çok değişik etkenlerle ekonomik alanda
sürekli dalgalanmalar yaşanmaktadır. Bu olumsuz koşulların üstesinden güçlü
ekonomik yapılarla gelmek olasıdır. Güçlü ekonomik yapı içinde mevcut iş ve
çalışma alanlarının genişletilmesi ve çeşitlendirilmesi zorunludur.
Bu özet tablo içinde, Fethiye çevresi için yeni bir ekonomik etkinlik alanı
olarak sinema yapımları için bölgenin bir çekim merkezi haline getirilmesi
konusunda bir çalışma yapılması önerilmektedir. Bu tür çlaışmalarda , “Belgesel
günleri” gibi tematik ve lokomotif tasarılar kayda değer önemdedir.
Fethiye ve çevresinin ana ekonomisi tarım ve turizme dayandığı bir gerçektir.
Mevcut koşullarda gerek tarımın ve gerekse turizmin mevcut potansiyelini
arttırılması aynı zamanda genel anlamda bir rekabeti de peşinden getirmektedir.
Bu açıdan, rekabet açısından da güçlü olabilmek için mevcudu da aynı zamanda
destekleyip büyütürken, bağımsız olarak da bir yeni ekomonik alan olacak ve yeni
katma değerler yaratan iş alanlarının devreye sokulması önemlidir. Bu açıdan,
sinema yapımları için Fethiye çevresi çok önemli potansiyele sahiptir.
Niçin Fethiye?
Sinema için en temel unsurlardan biri ışıktır. Sinema zaten ışıkla karanlık
dengesidir. Ve ışık sinemanın olmazsa olmazıdır. Fethiye Homeros'un dizelerinde
“ışık ülkesidir” Bu açıdan, tarihsel ve kültürel açıdan da konumu
kanıtlanmıştır. Bu özellik yıllık ortalama güneşlenme süresi verileri ile de
desteklenmekte olup, bu veriler resmi olarak Meteoroloji Genel Müdürlüğü
bünyesinde mevcuttur. Ortalama güneş süresi, sinema yapımlarında en önemli konu
olan çekim yapmaya uygun fazla zaman sağlaması açısından çok önemlidir.
Güneşlenme süresinin yanında; Fethiye'nin ulaşım olanakları, doğal ve sosyal
koşulları (yamaç paraşütü, rafting, yürüyüş yolları, farklı koy ve plajlar,
deniz ve denizcilik olanakları, Kalkan, Kaş, Çameli gibi alternatif çekim
olanakları sağlayacak yerlere yakınlığı) yine sinema yapımları için çok
uygundur. Bunların yanında, Fethiye'nin önemli bir “marka değerinin” bulunması,
yapımcıların önemli oyuncuları buraya getirmesini kolaylaştıracak bir etkendir.
Olası yararlar;
Yakın zamanlarda, sinema sektöründen kişi ve kurum temsilcileri ile Kültür
Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü yetkilileri arasında yapılan görüşmelerde
sinemanın stratejik bir sektör olduğu hususu öne çıkmıştır. Öyle ki, bir Türk
disizi Mısır televizyonlarında gösterime girdiğinde, Mısır'a, mobilya ve tekstil
ihracatı artmaktadır. Çünkü, izleyici dizide gördüğünü satın alma eğilimine
girmektedir. Bundan daha önemli olarak, her yapımda en az 80 kişi çalışmaktadır.
Bu kişilerin ilçeye sağladığı ekonomik girdinin yanında, bu istihdamın bir kısmı
yerelden sağlanmaktadır. Bütün bunların yanında, iç ve dış turizme çok önemli
katkı sunması söz konusudur. Bu sayılanlar, elde edilecek sonuçların sadece bir
kısmıdır. Ekonomik katkıların yanında azımsanmayacak sosyal ve kültürel katkı ve
yararlar söz konusudur.
Olası uygulamalar;
Önerimiz kabul görürse, öncelikle bir ayrıntılı proje yazımı yapılması gerekir.
Bu projede, belirlenecek belli başlı sinema-televizyon ve reklam filmi
yapımcıları ile Fethiye çevresinde bir inceleme/tanıtma gezisi yapılabilir. Bu
çalışmada sektörün de görüş ve olası istekleri öğrenilir. Benzer bir biçimde
sektör çekici gelecek, konaklama vb indirim uygulamalarına gidilebilir. Örneğin,
projeye katılabilecek konaklama tesisleri, koşulları önceden belirlenmiş indirim
uygulamaları yapabilir. Bu uygulamalar da yine gerçekçi ve sektöre uygun
yapılır. Yapımcının bütçesi ile doğru orantılı indirimlerle, uygulama çekici
hale getirilebir. Örneğin 1.000.000 Tl.lık bir bütçe ile çekim yapıldığında %10,
bütçenin artaması halinde artan indirim, ve bütçeye yabancı yatırım ortağının,
yabancı oyuncunun katılması halinde dengeli ve yaygın arttırım oranları gibi...
Ayrıca, teknik destek anlamında ilçede tüm yapımcıların kullanabileceği bir
kurgu merkezinin oluşturulması düşünülebilir. Yapımcılar için kurgu seti bu
anlamda çok önemlidir. Yine Fethiye'de yerli ve yabancı çok farklı kültürel
özelliklere sahip bir nüfus yapısının olması, deneme çekimleri yapılması halinde
bu çekimler için denek/izleyici sağlanması olanak içindedir.
TASARI İÇERİĞİ
Tasarı, belgesel gösterimi, belgesel yarışmaları ve öğretmenlere arası edebiyat
yarışmalarındanoluşmaktadır.
1.Belgesel gösterimi:
Her yıl, önceden belirlenen temaya uygun belgeseller belirlenerek, etkinlik
takvimi içinde seyirciye sunulacaktır. Bu takvim içinde, panellere ve resim
sergisi, atelye çalışması gibi yan etkinliklere de yer verilecektir.
2.Belgesel yarışmaları:
Her yıl belirlenen tema çerçevesinde, ortaöğrenim, Üniversite/gençlik, ve
Profesyonel dalda olmak üzere, üç kategoride belgesel yarışması düzenlenecektir.
Her kategori için istenen filmin özelliği, süresi vb önceden duyurulacaktır.
Buna göre, profesyonel kategoride 30 dk, üniversite/gençlik kategorisinde 15 dk,
ortaöğrenimde 5 dk süreli filmlerin yarışmaya kabulü edilecektir.
Bu üç kategorinin her birinden en fazla10 film ön seçimle finale kabul
edilecektir. Seçici kurul, etkinlik öncesi filmleri izleyerek ödül alanları
belirleyecektir. Ancak Ödül alan filmlerin duyurusu etkinlik kapsamında
olacaktır. Tüm bu süreçte film gösterimleri ücretsiz ve halka açık olacaktır.
3.Edebiyat yarışması:
Her yıl bir edebiyat bir dalında (şiir, öykü, roman vb), öğretmen/emekli
öğretmenlerimiz için bir edebiyat yarışması da etkinlik içinde yer alacaktır.
Yazı çalışmaları olan, ancak, ülkenin uzak köşelerinde çalışıp, kitap
yayımlayamamış öğretmenlimize ve bu öğretmenlerimizin emeğine saygı olarak bu
yarışma düzenlenmiştir. Ödül, etkin edebiyat çalışmaları olan ancak hiç kitap
yayımlayamamış öğretmenleriminiz için “İlk Eser Ödülü” olarak düşülmüştür.
Sekici kurul olarak da yine ülkemizin tanınmış eğitimci yazarlarından
oluşturulacaktır. Ödül kazanan eserin yayınlaması da yine ödül kapsamında ele
alınacaktır.
Böylelikle edebiyat dünyasına “Fethiye olarak” eser kazandırılacaktır. Kitabın
yayımlanması, önceden anlaşma sağlanan yayınevi aracılığıyla olacaktır.
TASARI TAKVİMİ:
Her yıl Nisan ayının ortasında 3 (üç) gün olarak etkinlik gerçekleştirilecektir.
Her yılın etkinliği bitirilirken bir yıl sonrasının yarışma takvimi ve teması da
açıklanacaktır.
Nisan ayının seçilmesi, Köy Enstitülerini kuruluş yılının 17 Nisan olması
nedeniyledir. Bir uygarlık yaşarışı olan Köy Enstitülerine de böylelikle bir
saygı gönderilmiş olacaktır.
TASARI ORTAKLARI
Fethiye Belgesel Günleri 2022 tarihine kadar, Ortaklar Öğretmen Okulu/Lisesi
mezunlarının kurduğu dernek olan kısaca “Adabelen Derneği/ Adabelenliler”
derneğinin üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Adabelen Derneği de bu süre
içinde etkinliğe gereken katkı ve desteği vermiştir. Gelinen aşamada, Fethiye
Belgesel Günleri’nin etki alanının genişletmenin yararlı olacağı düşünülmüştür.
Öyle ki önce ulusla düzeyde ve başarılı olunması halinde de kısa sürede
uluslararası düzeyde bir etkinlik yapılması ve bunu sürekliliğin sağlanması
planlanmaktadır. Bu nedenle Adabelen Derneği ile sınırlı kalmayıp, etkinliği
daha geniş bir platforma taşıma gereği doğmuştur. Bu nedenle Fethiye Öğretmen
Okullular ve Eğitimciler Platformu (FOKEP) olarak etkinliğin sürdürülmesi yoluna
gidilmiştir. Ortaklar Öğretmen Okulu vurgusunun nedeni; özellikle bu okulun “Köy
enstitüsü” geçmişi, platformun başlangıcında yer alan arkadaşların da mezun
olduğu okul olarak bir simge olarak seçilmiştir. Yine “Köy enstitüsü”
deneyiminin unutulmaması adına, bu alanda duyarlılıkları olması gözetilerek
“Eğitimciler” de platform altında toplanmıştır. Ve elbette Fethiye merkezli bir
etkinlik iddiası nedeniyle, adlandırmada Fethiye de yer almıştır.
Platform dışında, tasarı başta Fethiye olmak üzere tüm resmi ve sivil kurumlara,
kişilere ve şirketeler sunulacaktır. Sürekli veya dönemsel ölçekte destek, katkı
sağlanması konusunda girişimlerde bulunulacaktır. Sürekliliğin sağlanması
amacıyla uzun erimde, sürekli çalışan bir yazmanlık kurumunun oluşturulması
hedeflenmektedir.
TASARI BÜTÇESİ
Mevcut ekonomik koşullarda rakamsal bir bütçe belirlemek olanaksızdır. Bu açıdan
bütçe gerektiren kalemlerimiz;
1.Etkinlikten bir ay öncesinde başlayacak 3 kişilik çalışma birimi ( Fethiye de
öğrenim gören öğrencilerden seçilecek) için yaptıkları çalışma giderleri.
2. Etkinlik tanıtım giderleri .( Afişler- ilan tahtasına reklam, broşür,
davetiye )
3. Verilecek ödül giderleri ( Plaket ve temsili nitelikte bir para ödülü)
4. Üç kişilik edebiyat seçici kurulu için 3 günlük yol ve konaklama
gideri.(Turizm sezonu başında bulunulması nedeniyle, konaklamanın gönüllü
otellerde yapılması mümkündür)
5. Ödül alan sanatçılar için (yaklaşık 15 kişi) konaklama ve yol giderleri.
(Gönüllü otel seçeneği bu kalem için de geçerlidir)
İŞ TAKVİMİ :
1.Nisan ayı ortası, “Ulusal Fethiye Belgesel Günleri”
2. Nisan ayı; bir sonraki yılın yarışma koşullarının açıklanması
3. İzleyen yılın Ocak ayı sonu; eserlerin kabulü için son tarih
4. Mart ayı ortası; eserlerin değerlendirilmesi ve etkinlik ofisinin çalışmaya
başlaması…
ÖNERİ SAHİBİ
Fethiye Öğretmen Okullular ve Eğitimciler Platformu (FOKEP) adına Sabri
Kuşkonmaz - sabrikuskonmaz@superonline.com
