Pozometre

Görüntüsünü kaydedeceğimiz cismin üzerine düşen ışığın ölçülmesi amacıyla kullanılır. Cismin üzerine düşen ışık cismin üzerinden yansır biz bu ışınların objektifimizden geçmesi ve filmi pozlaması veya elektronik cihazlarda tüpe veya ccd lere düşmesiyle görüntü kaydettiğimize göre, bizim doğru değerde diyafram bağlamamız için cisimden yansıyan ve objektife giren ışığın değerini bilmemiz gerekir. Pozlama ışık değerini ölçmeye yaradığı için pozometre adını alır. Görüntüsünü çekeceğimiz cisme gelen bütün ışık kaynaklarını pozometre ile tek tek ölçüp matematiksel ortalamasını alarak diyafram bağlanmalıdır. Bu alınan değer her şeye rağmen kameramanın yaratmak istediği atmosfere bağlı olarak kendisi tarafından değerlendirilir.

Bir fotoğrafın oluşması için ışık ve gölgenin (karanlığı) birlikte olması gerekir. Tamamen ışıklı bir ortamda fotoğraf olmayacağı gibi tamamen karanlık ortamda da fotoğraf oluşmaz. Bu nedenle ışığın yapısını iyi kavramak lazımıdır. Işık konusuna şu anda girmeden önce ışığın nasıl ölçüldüğünü anlatalım. Bir çok fotoğraf çeken bir çok kişi ışık ölçümünün nasıl olduğunu bilmediklerinden çok mükemmel olabilecek fotoğraflarının zayi olmasına neden olmaktalar. Bu nedenle ışık ölçümünün nasıl olduğunu öğrenmekte yarar vardır.



İlk önce şunu bilmekte yarar vardır ki, üzerine fotoğraf çekmekte olduğumuz filmler, ışığa karşı duyarlı malzemelerdir ve yalnızca gereksinme duydukları kadar ışık aldıklarında fotoğraf denilen görüntüyü verirler. Pozlama konusunu anlatırken bahsettiğimiz gibi filmlerin gereksinme duydukları kadar ışık almalarına pozlama dengesi denmektedir. Pozlama dengesinin altında ve üstünde filmlerin ışık almaları teknik açısından uygun olmayan fotoğraf oluşmasına yada hiç fotoğraf oluşmamasına neden olmaktadır.

Gerçek anlamda pozlama dengesinin kurulmasında en büyük yardımcımız, aslında her biri küçük birer bilgisayar gibi çalışan pozometrelerdir. Pozometre herhangi bir ortamdaki ışığın ölçülmesinde kullanılırlar. Günün hangi saatinde hangi mekanda olursa olsun pozometreler fotoğraf çekilecek ortamın ışığını kesin olarak ölçebilirler.

Çok değişik modelleri olmasına rağmen pozometrelerin hepsi aynı ilkelere göre çalışırlar. Aralarındaki fark bazı ayrıntılardan kaynaklanır. Pozometreler konudan gelen ışığı ya da konudan yansıyan ışığı ölçüp, sonucu enstantane ya da diyafram değeri açısından verirler. Kısaca ışığa duyarlı bir göz ve okunan ışık şiddetini enstantane ve diyafram değerini çeviren pozometreler farklı yapılarda olabilirler. Bunların en önemli farklılıkları ışığa karşı duyarlı elamanlarındadır.



Her pozometrede ortamdaki ışık miktarını gören bir göz bulunmaktadır. Ortamdaki ışık bu gözün (photocell) üzerine düştüğünde, küçücük de olsa bir elektrik akımı oluşmakta ve bu elektik akımı devreye bağlı bulunan bir akım ölçeri hareket geçirmektedir. Işığa karşı duyarlı olan bu göz üzerine düşen ışık miktarı artıkça, oluşan elektrik akımının gücü de artmakta ve akım ölçerin ibresindeki sapmayı daha da artırmaktadır. Kimi daha geliştirilmiş pozometrelerde (selenyumlu) bu elektrik devresine birde pil bağlanmıştır. Böylece pozometrenin gücü daha da artırılmıştır. Başka bir ifadeyle normal şartlarda ışığa karşı duyarlı gözün çok zor fark edebileceği az ışıklı ortamlarda besleyici pil sayesinde rahatlıkla ışık ölçümü yapabilmektir.
Diğer bir pozometre türü olan kadmiyum sülfitlerde ise, ışığa gösterildiğinde direnci azalan bir foto direnç (LDR) bulunur. Çalışabilmeleri için pil gereklidir. Işığa karşı daha duyarlı alan bu ışık ölçerlerin çalışma ilkeleri selenyumlu pozometrelerle aynıdır.

Silikon fotodiyotlu hücrelerden yapılmış ışık ölçerler günümüzde en yaygın kullanılan pozometrelerdir. Geri beslemeli akım voltaj çeviricisi olarak çalışan işlemsel güçlendirici aracılıyla, silikondan yapılmış yarıiletkenin ürettiği elektrik akımı, duyarlı bir akım ölçerin ibresini oynatır. Bu oynama oldukça geniş bir ışık şiddeti aralığında doğrusal değiştiği için silikon fotodiyotlu ışık ölçerler en güvenilir pozometrelerdir.