Hoparlör Frekans Karakteristiği

1. Hoparlörün bas seslerde iyi bir davranış göstermesi için hafif, az kütleli, sıkıca bir diyaframa gerek vardır. Tiz ve bas sesler arasında yeterince düzgün bir ses basınç seviyesi elde edilir.

2. Arka yüzden çıkan ses dalgalarının ön yüze geçişini önlemek üzere hoparlör geniş yüzeyli bir tahta üzerine takılır. Tahta akustik ekran olarak kullanılıp, akustik geri besleme önlenmeye çalışılır.

Hoparlörün Elektriksel Empedansı
Alçak frekanslarda empedansın en büyük değere ulaştığı frekansa hoparlörün rezonans frekansı denir.

Pratikte hoparlör empedansı 8 Ohm denince; 400Hz de ölçülen empedans bilinir.

Yüksek frekanslarda hoparlör empedansı artar. Bu nedenle,yuvarlak bir değer olsun diye hoparlör empedansı ile ölçmeler, 400-1000 Hz.arasında yapılır.

Hoparlör Polaritesi
Ölçüm için, bobin uçlarına pil bağlanır. Diyafram ileri giderse pilin artı ucunun bağlı bulunduğu yer, bobinin de artı ucudur.


Bir hoparlörün kalitesi hakkında en iyi fikri Frekans Karakteristiği verir.

Hoparlörden bütün ses frekansı bandını aynı güçte ve distorsiyonsuz vermesi istenir. Ancak bu mümkün olmamaktadır.

Şekil'de mambram çapı 10 cm olan bir hoparlörün frekans karakteristiği verilmiştir. Görüldüğü gibi, 10 KHz 'in üstünde ve 100 Hz 'in altında ses şiddeti birden düşmektedir.
Bu nedenle kaliteli yayınlar için büyük ve küçük çaplı iki hoparlör kullanılır.

Küçük çaplı hoparlörler yüksek frekansların, yani tiz seslerin yayını için daha uygundur. Bu tür hoparlörlere Tvitır (Tweeter) denir. Büyük çaplı hoparlörler ise, alçak frekansların yani BAS seslerin yayını için daha uygundur. Bu tür hoparlörlere Vufır (Woofer) denir.
Daha kaliteli yayınlar için, orta frekanslara ait ayrı bir hoparlör daha kullanılır. Buna da Skuavkır (Squawker) denir.

İkili ve üçlü hoparlörlerde frekans ayrımı için Filtre kullanılır. Şekilde üç kullanım görüntüsü verilmiştir.



Şekil - 10 cm çapındaki bir hoparlörün frekans karakteristiği

Hoparlörlerin ve özellikle de Hİ-Fİ hoparlörlerin yayın kalitesini arttırmak ve kayıplarını azaltmak için özel kabinler vardır.

Böylece 10 - 20000 Hz arasında yeterli ses şiddetinde yayın yapılabilmektedir.

Aslında, DIN 54.500 normuna göre, Hİ-Fİ 'ler de 50-12500 Hz oranı işitilebilir bir yayın için yeterli bulunmuştur.



Şekil'de de belirtilmiş olduğu gibi70 Hz 'den önceki 20000 Hz 'den sonraki frekanslarda 50 db (desibel) 'lik çıkışlar vermektedir.Düzgün bir çıkış olmamasına rağmen işitilebilen seviyedeki bir çıkıştır. Uçak gürültüsünün 100 - 120 db arasında olduğu düşünülürse 50 db 'de de işitme olabilecektir. Ancak dünya standartlarında 52 db 'in altındaki çıkışlar normal bulunmamaktadır.