Yapım Tarihi - Kasım 1989 / Eylül 1990
Süresi - 00:30:00
Bölüm Sayısı - 13
Format - Belgesel, Renkli, Türkçe, Betacam
İlk Yayın Tarihi - 06.01.1991
Süresi
1. Bölüm - 24'53"
2. Bölüm - 31'01"
3. Bölüm - 36'24"
4. Bölüm - 24'35"
5. Bölüm - 32'42"
6. Bölüm - 27'16"
7. Bölüm - 25'14"
8. Bölüm - 23'58"
9. Bölüm - 29'23"
Yönetmen - Orhan Tuncel
Yapımcı - Orhan Tuncel
Yapım-Yönetim Yardımcısı - Müşfik Akarcan
Kameraman - Erdinç Tunç
Kamera Asistanı - Cemil Baygın
Aktüel Ses - Mehmet Ali Yılmaz
Sualtı Kameramanı - Haluk Cecan
Sualtı Kamera Asistanı - Güngör Muhtaroğlu
Sualtı Işıkçısı - Yavuz Bedri Tuncel
13 Bölümden oluşan dizi belgeselin, yaklaşık beşte iki bölümü sualtı çekimleri, beşte üçü ise su üstü çekimlerden oluşmakta. Belgeselde, Marmara Adaları'nın coğrafi konumlarından, geçirdiği jeolojik evrimlere, bitki örtülerinden iklim özelliklerine, adaların günlük hayatından-turizm olgusuna, gün geçtikçe süratle kirlenen Marmara Denizi'nden günümüzde yaşayan ya da yaşamını sürdürmeye çalışan sualtı canlılarının hayatına kadar çeşitli konulara parmak basan belgesel kimi bölümlerinde adaların tarihine ve adaların simgesi haline gelmiş olan konulara da değiniyor.
Kaynak
Orhan Tuncel
Haluk Cecan
Marmara Adaları'nda
Yönetmen - Orhan Tuncel, Müşfik Akarcan
Yapımcı - Orhan Tuncel, Müşfik Akarcan
Kameraman - Erdinç Tunç, Cemil Baygın
Sualtı Kameraman - Haluk Cecan
Sesçi - Mehmet Ali Yılmaz
Kurgu - Hasan Hüseyin Kuran, Özbek Selek, Ümit Adışanoğlu, Aynur Arslan,
Yusuf Atıcı
Metin Yazarı - Orhan Tuncel, Haluk Cecan, Müşfik Akarcan
Seslendiren - Sacit Onan, Levent Dönmez
Marmara Adalarının tarihi ve doğal güzelliklerinin tanıtıldığı İstanbul Teknik
Üniversitesi Dalış ekibi ile birlikte sualtı dalışlarının da yapılarak sualtı
güzelliklerinin görüntülendiği, 13 bölümden oluşan belgesel.
1. Bölüm- Galata Köprüsü’nden Avşa - Marmara adasına giden vapurla yapılan
yolculuk ve güzergahı, Evliya Çelebi ile Piri Reis'in notlarından bütün Marmara
Adalarının tarihçeleri hakkında bilgiler verilmektedir.
2. Bölüm- Kapıdağ Yarımadası etrafına dağılmış bütün adalar, coğrafi yapıları,
bitki örtüsü, adalarda yaşamış halklar ve ada halklarının geçim kaynakları
anlatılmaktadır. Programda ayrıca; Marmara Adası, Paşalimanı, Avşa, Ekinlik
Koyu, Hayırsız-Fener Adası (Yer Adası), Tavşan, Mamali adaları kısaca
gösterilmekte ve tarihi Mermer Taş fabrikaları, Roma Çağı kalıntıları ve
jeolojik oluşumları anlatılmaktadır.
3. Bölüm- Tek tek adalar bütün ayrıntıları ile tanıtılmakta ve Marmara Adası’nda
yapılan sualtı çekimleri ile sualtı canlıları ve batıkları anlatılmaktadır. Bir
deniz aracı türü ve yöreye özgü olan Çektirmeler hakkında bilgi verilmektedir.
4. Bölüm- Marmara Adası’nın doğal güzellikleri, köpek balıkları, adanın iklim
özellikleri, coğrafi yapısı ve adadaki balıkçılık hakkında bilgiler
verilmektedir.
5. Bölüm- Marmara Adası’nda 1980 yılında başlayan ve giderek yoğunluk kazanan
deniz kirliliği ve bunun balık türleri üzerindeki olumsuz etkileri, midyelerin,
deniz yıldızı ve deniz analarının çoğalması sorunlarına değinilmektedir.
6. Bölüm- Marmara Adası’nın tarih öncesi ve tarih sonrası dönemlerdeki nüfus
yoğunluğu, adaları ele geçiren toplulukların yaşam biçimleri tarihi kalıntılar
eşliğinde anlatılmakta, ticaret ilişkilerine değinilmekte, 1922 yılından
itibaren yaşanan mübadele sonrası Türklerin Adalara yerleşimi ile oluşan
değişiklikler hakkında bilgiler verilmektedir.
7. Bölüm- Marmara Adası’ndaki Gündoğdu Köyünün balıkçılığı, doğal güzellikleri
tanıtılmakta, deniz kirliliği sonucu yaşanan değişimler ve balığın azalması
hakkında bilgiler verilmekte, Kefal balığı, Vatoz, Anamel balığı
incelenmektedir.
8. Bölüm- Marmara Adası’nda tarıma elverişli tek toprak parçası olan Topağaç
Köyü tanıtılmaktadır. Köyün tarihi, coğrafi özellikleri, balıkçılığı, tekne
yapımı, kum midyesinin avlanması ve sualtı canlıları sualtı çekimleriyle
anlatılmaktadır.
9. Bölüm- Marmara Adası’ndaki Asmalı ve Saraylar Köyü’ndeki mermer işçiliği
anlatılmakta ve sualtı çekimleri ile adaların derinliklerinde yaşayan sualtı
canlıları Lipsos, İskorpit, Gümüş, Pavurya, Deniz Atı, Karagöz balıkları ile
Halkalı Solucan ve Kum Kayası balığı ele alınmaktadır.
10. Bölüm- Hayırsız Fener (Yer) adası tanıtılmaktadır. Martılar, Karabataklar,
Yunuslar görüntülenmekte ve Ekinlik, eski adıyla Kutali adasında yer alan
Aşıklar Çeşmesi, Eski Türk Mezarlığı ve eski yel değirmenleri tanıtılmaktadır.
Ekinlik adasının plajları, dalgıçlar arası yardımlaşmayı ifade eden “Çimlenme”
konusu anlatılmakta ve Subye (Kalamar), Dil, Melanur, Horozbina, Deniz Tarağı,
Çırçır, Lapin ve İspiroz balıkları tanıtılmaktadır.
11. Bölüm- Avşa Adası, adanın eğlence hayatı, turizmi ve şarapçılığı ele
alınmaktadır. İstanbul'a yakınlığı nedeniyle tercih edilmesi ve gelişmişliği
hakkında bilgi verilmekte ve Avşa Türkeli Köyünde yapılan bağcılık, şarap
fabrikası, Avşa feribotları, çarpık yapılaşma ve sualtı güzellikleri
anlatılmaktadır.
12. Bölüm- Paşalimanı Adası ve adanın tarihçesi işlenmektedir. Marmara
Adalarında tarihsel süreçte balık üretimi, balık türlerinin azalması ve
nedenleri hakkında bilgiler verilmekte adadaki balık konserveciliği
anlatılmaktadır.
13. Bölüm- Marmara Adalarındaki turizm, feribot turları, deniz otobüsleri ve
otobüslerin teknolojileri hakkında bilgi verilmektedir.
Kaynak
Geçmişten Geleceğe Belgeler... Bilgiler... 1968/2008
TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ
Not
Kitapta belgeselin yönetmen ve yapımcısı farklı belirtilmiş. Ancak Orhan Tuncel ile yaptığım
görüşmede ve bana verdiği yazılı belgelerde (yayın raporları) yönetmen ve
yapımcının kendisi olduğu ifade etmektedir.
